Vikipediya

Onlayn o'yin

Onlayn oʻyin (inglizcha: online – liniyada, aloqada) – Internetga doimiy ulanishdan foydalanadigan kompyuter oʻyini. Onlayn oʻyindan (yaʼni, onlayn oʻyin) farqli oʻlaroq, bir yoki bir nechta oʻyinchilar bilan Internetga ulanish imkoniyati mavjud boʻlsa, onlayn oʻyinlar doimiy internet ulanishini talab qiladi.

Tarix

tahrir

Onlayn oʻyinlar tarixi 1970-yillarda kommutatsiyalangan tarmoqlar davrida boshlangan[1]. Birinchi bunday oʻyinlar matnga asoslangan edi – xususan, MUD1[en], 1978-yilda yaratilgan. Dastlab, u faqat ichki tarmoqda mavjud edi, lekin 1980-yilda ARPANET ga ulandi[2]. Keyingi oʻn yillikda tijorat oʻyinlari paydo boʻla boshladi; birinchisi Islands of Kesmai[en] – 1984-yilda chiqarilgan rolli kompyuter oʻyini[2]. Grafikaga koʻproq ́ oʻyinlar ham yaratila boshlandi: xususan, 1986-yilda chiqarilgan MSX uchun LINKS aksiyasi[3], Air Warrior parvoz simulyatori Air Warrior[en] (1987) va Famicom modemi uchun Go (1987)[4].

90-yillarda Internetning jadal rivojlanishi koʻplab onlayn oʻyinlarning paydo boʻlishiga olib keldi: Nexus: Shamollar Qirolligi (1996), Quakeworld (1996), Ultima Online (1997), Lineage (1998), Starcraft (1998), Counter-Strike (1999) va EverQuest (1999). Oʻyin pristavkalari tarmoq orqali oʻynash funksiyalarini ham qoʻshishni boshladilar: Famicom modem (1987), Sega Meganet[en] (1990), Satellaview (1995), SegaNet (2000), PlayStation 2 (2000) va Xbox (2001)[5][6]. Ulanish tezligi oshgani sayin[7], yangi janrlar (masalan, ijtimoiy media oʻyinlari) paydo boʻla boshladi va yangi platformalar (masalan, mobil telefonlar) oʻzlashtirildi[8].

2000-yillarda texnologiya, serverlar va ulanish narxi shunchalik pasayib ketdiki, tez internet juda keng tarqalgan[9]; bu ommaviy multiplayer onlayn oʻyinning yangi janrining paydo boʻlishiga olib keldi. Shunday qilib, 2004-yilda chiqarilgan World of Warcraft oʻyini deyarli oʻn yil davomida juda mashhur boʻlib qoldi[10]. Yulduzli urushlar galaktikalari, Qahramonlar shahri, Wildstar, Warhammer Online, Guild Wars 2 va Star Wars: The Old Republic kabi boshqa shunga oʻxshash oʻyinlar yaratilgan, ammo ular Warcraft[10] kabi mashhurlikka erisha olmadi.

Bundan tashqari, yangi turdagi onlayn MOBA oʻyini ixtiro qilindi, u 2003-yilda Warcraft III uchun "Qadimgilar mudofaasi"[11][12] deb nomlangan maxsus xarita chiqarilgandan soʻng mashhurlikka erisha boshladi. DotA paydo boʻlishi bilan MOBA janri faol rivojlana boshladi va Heroes of Newerth (2009), League of Legends (2010) va Dota 2 (2013) kabi oʻyinlar chiqarildi[13]. Warcraft huquqiga ega boʻlgan Blizzard Entertainment 2015-yilda oʻzining " Heroes of the Storm " nomli MOBA-ni ham chiqardi, unda faqat kompaniyaning boshqa oʻyinlari qahramonlari ishtirok etadi[14]. 2010-yillarning boshlariga kelib, MOBA janri e- sportda mustahkam oʻrnatildi[10].

2010-yillarning oxirida PlayerUnknown 's Battlegrounds (2017) ning chiqarilishi bilan royal formati juda mashhur boʻldi. Bu Fortnite Battle Royale (2017) va Apex Legends (2019) kabi boshqa shunga oʻxshash oʻyinlarga olib keldi. Ushbu janrning mashhurligi 2020-yillarning boshida, Call of Duty: Warzone (2020) chiqarilganda ham soʻnmagan. Shu bilan birga, har bir oʻyinning auditoriyasi butun dunyo boʻylab millionlab faol oʻyinchilarni tashkil etdi[10][15].

Demografiya

tahrir

Onlayn oʻyinlar auditoriyasining aksariyati erkaklar ekanligi haqidagi taxmin koʻp yillar davomida toʻgʻriligicha qolmoqda. Biroq, bu statistika hech boʻlmaganda 2010-yillarda oʻzgara boshladi: bunday oʻyinlarda erkak auditoriya ustunlik qilishni toʻxtatdi. Umuman olganda, hali ham ayol oʻyinchilarga qaraganda erkak oʻyinchilar koʻproq boʻlsa-da (nisbat 52/48)[16], baʼzi onlayn oʻyinlarda ayol tomoshabinlar keng tarqalgan. Shuningdek, 2019-yilgi tadqiqotga koʻra, geymerlarning oʻrtacha yoshi 33 yoshni tashkil etadi[17].

Onlayn oʻyin bozori prognozlariga koʻra, onlayn oʻyinlar 2017-yilda 35 milliard dollarga teng boʻlgan, bu 2011-yilda atigi 19 milliard dollarga tushgan[18].

Turlari

tahrir

Brauzer oʻyinlar

tahrir

Brauzer oʻyinlari onlayn oʻyinlar toifasi boʻlib, unda veb-brauzer kompyuteringizga qoʻshimcha dasturiy taʼminotni oʻrnatmasdan oʻyinni oʻynash imkonini beruvchi oʻyinlar uchun operatsion qobiq vazifasini bajaradi yoki toʻgʻridan-toʻgʻri bajaruvchi qoʻshimcha virtual mashina uchun konteyner boʻlib xizmat qiladi. oʻyin kodi (Java, Flash, Shockwave va shunga oʻxshash). Ushbu turdagi oʻyinlar oʻlchamdagi cheklovlar tufayli koʻpincha tasodifiydir. Bundan tashqari, brauzer oʻyinlari kompyuterda oʻyin oʻrnatish jarayonining yoʻqligi sababli tijorat qimor oʻyinlarini ishlab chiquvchilar, xususan, onlayn kazinolar orasida mashhurdir.

Brauzer oʻyinlariga ixtisoslashgan veb-resurslarga misollar Games@Mail.ru, Gameforge [Gameforge] ).

Brauzer oʻyinlari ham pullik, ham bepul, shuningdek umumiy dasturlarda mavjud. Qoida tariqasida, ular bepul oʻynashga imkon beradi, lekin oʻyinchini har qanday oʻyin ichidagi xizmatlar uchun toʻlashga undaydi. Oʻyin valyutalarini yoki ochkolarni haqiqiy pulga almashtirish imkonini beruvchi oʻyinlar mavjud.

Mijoz oʻyinlar

tahrir

Yana bir katta guruh – bu oʻyin uchun maxsus yozilgan mijoz dasturlari yoki shunga oʻxshash oʻyinlar guruhidan foydalanadigan oʻyinlar. Anʼanaviy ravishda, xuddi shu guruh baʼzi dasturlarda oʻrnatilgan oʻyinlarni oʻz ichiga oladi, masalan, ICQ. Alohida-alohida, IRC boti orqali amalga oshirilgan matn interfeysli IRC oʻyinlarini ajratib koʻrsatish mumkin. Siz MMORPG deb ataladigan narsalarni ham qoʻshishingiz mumkin.

Bunday oʻyinlarga quyidagilar kiradi: Ultima Online, Ragnarök Online, Lineage 2, ArcheAge, World of Warcraft, EVE online, Perfect World, Aion. Rus oʻyinlaridan shularni koʻrsatish mumkin: War Thunder, Allods Online, Sphere.

Baʼzi brauzer oʻyinlari ularni brauzer bilan emas, balki maxsus mijoz bilan oʻynashga imkon beradi. Bunday oʻyinga misol " Urush va pul qahramonlari ".

Madina

tahrir
  1. ↑ David R. Woolley. „PLATO: The Emergence of Online Community“. thinkofit.com. 2013-yil 4-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 12-oktyabr.
  2. ↑ 2,0 2,1 Developing online games: an insider's guide. Indianapolis, Ind. [u.a.]: New Riders Publ., 2003. ISBN 1-59273-000-0. 
  3. ↑ „The LINKS (Network)“ (en). 2021-yil 11-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 11-iyun.
  4. ↑ Takano, Masaharu (11-sentabr 1995-yil). „How the Famicom Modem was Born“. Nikkei Electronics (yapon). English translation by GlitterBerri. {{cite magazine}}: External link in |others= (yordam)CS1 maint: date format ()
  5. ↑ „Infographic: A Massive History of Multiplayer Online Gaming“. PC Magazine. 2015-yil 8-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 6-oktyabr.
  6. ↑ Replay: The History of Video Games. East Sussex, England: Yellow Ant, 2010. ISBN 978-0956507204. 
  7. ↑ „Gaming“. WhatIs.com. 2021-yil 23-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 11-iyun.
  8. ↑ „Mobile Games“. Techopedia. 2021-yil 11-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 11-iyun.
  9. ↑ Chikhani, Riad „The History Of Gaming: An Evolving Community“ (en-US). TechCrunch (2015-yil 31-dekabr). Qaraldi: 2020-yil 18-iyul.[sayt ishlamaydi]
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 10,3 Marshall, Cass „The decade when online video games changed everything“. Polygon (2019-yil 11-noyabr). 2021-yil 23-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 11-noyabr.
  11. ↑ „How Warcraft 3's modding community paved the way for League of Legends and Dota 2“ (en-GB). PCGamesN. 2018-yil 15-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 6-sentyabr.
  12. ↑ Walbridge, Michael „Analysis: Defense of the Ancients - An Underground Revolution“ (en). www.gamasutra.com. 2020-yil 19-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 7-sentyabr.
  13. ↑ „The history of MOBAs: From mod to sensation“ (en-US). VentureBeat (2014-yil 1-sentyabr). 2017-yil 20-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 11-sentyabr.
  14. ↑ „From Warcraft III to Heroes of the Storm, Talking Art and Blizzard's Long History with Samwise Didier - AusGamers.com“. AusGamers. 2020-yil 6-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 8-yanvar.
  15. ↑ McWhertor, Michael „Call of Duty: Warzone hits 50M players in first month“ (en). Polygon (2020-yil 10-aprel). 2020-yil 20-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 21-aprel.
  16. ↑ „Essential Facts About the Computer and Video Game Industry“. entertainment software association. 2015-yil 9-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 11-iyun.
  17. ↑ „2019 Essential Facts About the Computer and Video Game Industry“ (en-US). Entertainment Software Association (2019-yil 2-may). 2020-yil 20-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 9-yanvar.
  18. ↑ Gaudiosi, John „New Reports Forecast Global Video Game Industry Will Reach $82 Billion By 2017“ (2012-yil 18-iyul). 2014-yil 5-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 27-noyabr. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Onlayn_o%27yin&oldid=4791803" dan olindi