Pinus pumila, odatda Sibir mitti qaragʻayi, mitti Sibir qaragʻayi[1], mitti tosh qaragʻay[1], Yapon tosh qaragʻayi yoki sudraluvchi qaragʻay[3] nomlari bilan tanilgan Pinaceae oilasiga mansub daraxt.

Pinus pumila
Ilmiy tasniflash
Oʻsimliklar
Yuksak oʻsimliklar
Ochiq urugʻlilar
Pinophyta
Pinopsida
Pinales
Qarag‘aydoshlar
Pinus
P. subg. Strobus
P. sect. Quinquefoliae
P. subsect. Strobus
P. pumila
Binar nomi
Pinus pumila

Sinonimlar
  • Pinus cembra subsp. pumila (Pall.) Endl.
  • Pinus cembra var. pumila Pall.
  • Pinus cembra var. pygmaea Loudon
  • Pinus nana Lemée & H.Lév.
  • Pinus pumila var. mongolica Nakai
  • Pinus pumila f. auriamentata Y. N. Lee
Tarqatish

Tavsif

tahrir

Sibir mitti qaragʻayi — balandligi 1–3 metr (3–10 fut) dan 5 m (16 ft) boʻlgan ignabargli doimiy yashil buta shaklida oʻsadi. Shimoliy Yaponiyaning togʻlarida u baʼzan yapon oq qaragʻay (Pinus parviflora) bilan gibridlanadi. Bu duragaylarning uzunligi 8–10 m (26–33 ft) yetadi.

 
Pinus pumila tabiiy muhitda, Sharqiy Sibirda

Barglari ignasimon, uzunligi 4-6 sm boʻladi. Qubbalarining kattaligi 2,5-4,5  smgacha yetadi.

Tarqalish

tahrir

Ushbu tur Uzoq Sharq, Sharqiy Sibir, Moʻgʻulistonning shimoli-sharqi, Xitoyning shimoli-sharqi, Shimoliy Yaponiya va Koreyada uchraydi.

P. pumila juda sekin oʻsadi. U 300 va baʼzi hollarda 1000-yilgacha yashashi mumkin[4]. Sibirning sharoitida 250 yosh va undan kattaroq namunalar mavjud.

Ekologiya

tahrir

Urugʻlar Nucifraga caryocatactes tomonidan yigʻiladi va tarqatiladi.

Kultivatsiya

tahrir

Bu oʻsimlik bogʻlar va parklarda manzarali buta sifatida oʻstiriladi. P. pumilaning 'Glaucaʼ navi Qirollik bogʻdorchilik jamiyatining Bogʻdagi xizmatlari uchun mukofotiga sazovor boʻlgan[5].

Manbalar

tahrir
  1. 1,0 1,1 1,2 Farjon, A. (2013). Pinus pumila. IUCN Red List of Threatened Species. 2013: e.T42405A2977712. doi:10.2305/IUCN.UK.2013-1.RLTS.T42405A2977712.en. Retrieved 19 November 2021.
  2. Pinus pumila (Wayback Machine saytida 2022-10-16 sanasida arxivlangan).
  3. Fukui, K.; Sone, T.; Yamagata, K.; Otsuki, Y.; Sawada, Y.; Vetrova, V.; Vyatkina, M. (2008). „Relationships between permafrost distribution and surface organic layers near Esso, central Kamchatka, Russian Far East“. Permafrost and Periglacial Processes. 19-jild, № 1. 85–92-bet. doi:10.1002/ppp.606.
  4. Koropachinsky, Vstovskaya, 2002
  5. „RHS Plant Selector - Pinus pumila 'Glauca'“. Qaraldi: 6-fevral 2021-yil.

Havolalar

tahrir