Poʻlat baraban (inglizcha: steelpan) — muayyan tovush balandligiga ega boʻlgan zarbali asbob. Kalipso va ska kabi yoʻnalishlardagi Afrika-Karib musiqasida foydalaniladi. 1930-yillarda ixtiro qilingan[1], baʼzi manbalarda poʻlat baraban XX asrda ixtiro qilingan yagona noelektron musiqa asbobi deb hisoblanadi.

Asbob Trinidad va Tobagoda musiqani ijro etish uchun membranali barabanlar va bambuk tayoqchalarini taqiqlovchi qonun qabul qilinganidan soʻng paydo boʻldi. Barabanni (ikkinchi jahon urushi tugagandan soʻng plyajlarda koʻplab miqdorda qolib ketgan) poʻlat bochkalardan, qalinligi 0,8—1,5 mm li poʻlat listlardan tayyorlash boshlandi. Asbobni sozlash ushbu poʻlat listda shakli yaproqlarni eslatadigan sohalarni shakllantirishdan va bolgʻalar yordamida ularga zarur tovushni berishdan iborat. Asbobni yilda bir-ikki marta sozlash talab etilishi mumkin[2].

Odatda ansamblda asbobning bir nechta turlari chalinadi: melodiyani Ping-pong boshlab beradi, garmonik asosni tune boom hosil qiladi, bass boom esa ritmni saqlab turadi. Asbob hatto Trinidad va Tobago Respublikasi qurolli Kuchlarida ham mavjud — 1995-yildan mudofaa qoʻshinlarida „poʻlat orkestr“ boʻlib, u jahonda poʻlat barabanlardan foydalanadigan yagona harbiy orkestr hisoblanadi[3].

Manbalar tahrir

  1. „STEEL ISLAND“ (en). 2012-yil 27-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 29-may.
  2. Thomas D. Rossing, Andrew Morrison, Uwe Hansen, Felix Rohner, and Sabina Schärer. ACOUSTICS OF THE HANG: A hand-played steel instrument. 
  3. Стальной оркестр при оборонительных войсках Тринидада и Тобаго, 2008-09-17da asl nusxadan arxivlandi, qaraldi: 2022-04-29

Havolalar tahrir