Portulaca grandiflora

Portulaca grandiflora
Ilmiy tasniflash
	O'simliklar
	Yuksak oʻsimliklar
	Gulli oʻsimliklar
	Ikki urugʻpallalilar
	Caryophyllales
	Semizoʻtdoshlar
	Portulaca
	P. grandiflora
Binar nomi
	Portulaca grandiflora; ; Hook.
Sinonimlar
	Portulaca hilaireana G. Don; Portulaca immersostellulata Poelln.; Portulaca mendocinensis Gillies ex Hook.; Portulaca multistaminata Poelln.;

Portulaca grandiflora - Portulacaceae oilasiga mansub boʻlgan va koʻpincha bogʻlarda manzarali oʻsimlik sifatida yetishtiriladigan janubiy Braziliya, Argentina va Urugvayda oʻsadigan gulli oʻsimlik^[1]. Uning koʻplab umumiy nomlari bor, jumladan atirgul moxi, soat oʻn bir, Meksika atirgul, mox atirgul, quyosh atirgul,^[2] tosh atirgul.

U Janubiy Osiyoda ham tarqalgan. Bolqonda XVIII XIX asrlarda qurilgan eski binolarga ega shaharlarning koʻpchiligida keng tarqalgan.

Tavsif

Bu kichik, lekin tez oʻsadigan bir yillik oʻsimlik boʻlib, odatda boʻyi 30 sm gacha oʻsadi. Agar u toʻgʻri parvarishlansa, tezda boʻyi 30 sm ga yetadi. Barglari qalin, uzunligi 2,5 sm gacha, navbatma-navbat yoki kichik guruhlarda joylashgan. Gullarning diametri 2,5-3 sm, beshta barglari, oʻzgaruvchan qizil, toʻq sariq, pushti, oq va sariq^[1].

Siqilgan toʻpgul sakkiztadan oʻntagacha barglar bilan oʻralgan. Katta gullar diametri 4 santimetrga yetadi. Beshta yorqin toʻq qizil gulbarglarning uzunligi 15-26 millimetrga teng. Tuxumdon atrofida toʻrttadan toʻqqiztagacha oq changdonlari boʻlgan 50 ga yaqin changchilari bor. Koʻsaklar va urugʻlar koʻrinmaydi^[3].

P. grandiflora fotosintez uchun turli hujayralardagi C uglerod fiksatsiyasi va Crassulacean kislotasi almashinuvi yoʻllaridan foydalanadigan kam sonli oʻsimliklardan biridir^[4].

Oʻstirish va foydalanish

U moʻtadil iqlimli hududlarda manzarali oʻsimlik yoki konteyner oʻsimligi sifatida oʻstiriladi. U koʻp quyosh nuri va yaxshi quritilgan tuproqni talab qiladi. Oʻsimlik deyarli hech qanday ortiqcha eʼtibor talab qilmaydi va juda oson koʻpayadi. U qumli tuproqlarda oʻsadi. Ayozsiz iqlimi boʻlgan mamlakatlarda uni yovvoyi holatda ham uchratish mumkin^[5]^[6].

Bu oʻsimlikni P. oleracea va P. umbraticoladan farqli oʻlaroq, achchiq taʼmi tufayli isteʼmol qilish mumkin emas. P. grandifloraning P. oleracea, umbraticola va villosa bilan duragaylari mavjud.

Gulni gulchanglari va nektarlarini yigʻish uchun qoʻngan asalarilar changlatadi^[7].