Psixologik yosh

Psixologik yosh — bu atrofdagi dunyoda ichki „men“ ni amalga oshirish qobiliyati. U oʻz yoshidagi shaxsning sub’ektiv his-tuygʻulari, uning xatti-harakatlari bilan belgilanadi. Psixologik yosh xronologik yosh bilan mos kelmasligi mumkin. Masalan, yosh oʻsmirlar oʻzlarini keksa odamlar kabi his qilishadi va oʻzlarini tutishadi. Kompyuter va mobil telefonlarni yaxshi biladigan, liberal qarashlarga amal qiladigan va yoshlik kiyimlarini kiygan keksa odamlarning psixologik yoshi xronologik jihatdan kamroq boʻladi.

Psixologik yosh insonning atrof-muhitga qanchalik moslasha olganligini koʻrsatadi.

Psixologik yosh quyidagi xususiyatlarga ega:

• U individual sezgilarga qarab oʻlchanadi;
• Keling, baʼzi cheklovlarni koʻrib chiqaylik. — Hayotning turli sohalarida bir-biriga mos kelmasligi mumkin.
• Yosh inqirozlari bilan birga boʻlishi mumkin.

Sovet psixologi Daniil Borisovich Elkonin oʻzining aqliy rivojlanish davriyligida har bir psixologik yoshni quyidagi mezonlar asosida koʻrib chiqishni taklif qildi: rivojlanishning ijtimoiy holati, rivojlanishning asosiy neoplazmalari va faoliyatning etakchi turi . Shu bilan birga, tegishli yoshda faoliyatning butun tuzilishini baholash va nima uchun ushbu faoliyat turi etakchilik qilayotganini tahlil qilish kerak.

Psixologik yosh insonning atrof-muhitga qanchalik moslashishi mumkinligini koʻrsatadi. Ushbu kontseptsiyaga intellektual qobiliyatlar, ijtimoiy aloqalar, oʻrganish qobiliyati, hissiy barqarorlik, shuningdek, moddiy va ijtimoiy mustaqillik, xarakterning mustahkamligi, qaror qabul qilish qobiliyati va ular uchun javobgarlik, hamdardlik, halollik kabi baʼzi psixologik xususiyatlar kiradi.

Yosh tushunchasida bir nechta ifodalar mavjud, masalan, jismoniy, ijtimoiy, pedagogik, xronologik va boshqalar. Ushbu tushunchalarning chegaralari koʻpincha shartli. Shaxsning psixologik ongining ushbu toifasi kam oʻrganilgan, ammo u katta ahamiyatga ega, chunki psixologik sohadan tashqari, inson psixologik vaqt ichida ham yashaydi.

Yoshning sub’yektiv tuygʻusi koʻp jihatdan temperamentga, turmush tarziga, insonning yoshligi va etukligini qanday oʻtkazganiga bogʻliq. Odam oʻzini qaysi yoshda his qilishini atrofdagi odamlar sezadi va unga xuddi shunday munosabatda boʻladi, bu esa ogohlikni yanada kuchaytiradi.

Tadqiqot

Olimlar Yevgeniy Golovaxa va Aleksandr Kronnik psixologik yoshni aniqlash bo‘yicha eksperiment o‘tkazdilar. Testda 21 yoshdan 44 yoshgacha bo‘lgan 83 nafar oliy maʼlumotli kishi ishtirok etdi. Tadqiqot natijalariga ko‘ra, har to‘rtinchi odam bir xil yoki pasportga yaqin yoshda ekani maʼlum bo‘ldi. A. A. Kronnik, shuningdek, tengdoshlari bilan bir xil ijtimoiy mavqega erisha olmagan odamlar oʻzlarini ancha yoshroq his qilishlari haqidagi taʼkidga asoslangan tadqiqot oʻtkazdi. Biz 23-25 yoshdagi odamlarda oʻzini oʻzi qadrlash darajasini oʻrganib chiqdik, ularni nikoh borligi va yoʻqligiga qarab 2 guruhga ajratdik. Boʻydoqlar oʻzlarini yoshroq, ikkinchi guruh esa yoshi kattaroq his qildi.