Quid pro quo
Quid pro quo, Kviprokvo[1] (lotinchadan Quid pro quo — „bir narsa evaziga bir narsa“[2]) — frazeologizm boʻlib, odatda ingliz tilida „xizmat evaziga xizmat“ maʼnosida qoʻllaniladi. Ispan, italyan, portugal, fransuz tillarida tovush jihatidan juda oʻxshash, ammo boshqa maʼnoga ega boʻlgan lotin tilidan kelib chiqqan boshqa frazeologizm — „Quiproquo“ ishlatiladi[3].
Kelib chiqishi tahrir
Mazkur soʻz leksik-semantik soʻz yasash usuli yordamida soʻzlarni qoʻshish orqali (quid pro quo lotin iborasining kvi pro kvo shaklida boshqa alfavit harflari bilan yozilishidan keyin) XX asrning 30-yillari boshlarida paydo boʻlgan. Kviprokvo oʻz kelib chiqishiga koʻra bomond, igrek, salto-mortale va boshqa soʻzlarga oʻxshaydi: fransuzcha i grec „va yunoncha“, italyancha salto mortale „oʻlim saltosi“, fransuzcha beau monde „ajoyib dunyo“)[1].
Ilova tahrir
Quid pro quo iborasidan transkripsiya kontekstida yoki matn maʼlumotlarini yozib olishda foydalaniladi[4]. Teatr kontekstida qoʻllaniladigan Quiproquo bilan adashtirmaslik kerak. Quid pro quo xizmatlar yoki tovarlarning uncha-muncha teng almashinuvini koʻrsatadi.
Bu ibora zamonaviy ingliz tilida „a favor for a favor“ (xizmat evaziga xizmat), „what for what“ (nima evaziga nima), „give and take“ (berish va olish), „tit for tat“ (jonga jon), „this for that“ (bu shu uchun), shuningdek, „you scratch my back, and i’ll scratch yours“ (sen mening orqamni qashi, men esa senikini qashiyman) iboralari bilan bir qatorda tez-tez ishlatiladi. Ingliz tilida odatda „Quid pro quo“ lotin iborasi do ut desni anglatadi (soʻzma-soʻz men siz menga bera olishingiz uchun beraman degani).
Quid pro quo shuningdek, pulli shartnoma boʻyicha ekvivalent muqobil taqdim qilishni anglatadigan anglosakson huquqining atamasi hisoblanadi[2]. По общему праву встречное предоставление должно быть эквивалентным[5]. Umumiy huquqda muqobil taqdim qilish ekvivalent boʻlishi kerak. AQShda ayrim shtatlarning sudlari shartnoma teng qimmatli boʻlmasa uni bekor qilishi mumkin.
Shuningdek, jinsiy zoʻravonlik, jinsiy xizmat koʻrsatish haqidagi iltimos yoki boshqa jinsiy harakatni nazarda tutadigan zoʻravonlik kviprokvosi (Quid Pro quo sexual harassment) mavjud. Evaziga oʻqish yoki ishda yaxshi muhit, yoki qandaydir muammolarni ijobiy hal qilish (ishga olish, lavozimda koʻtarilish, ish haqini oshirish, maktabga yordam berish va h.k.) taklif etiladi. Ushbu holatlar mehnat sharoitlariga yoki akademik koʻrsatkichlarga salbiy taʼsir koʻrsatadigan amaliy harakatlarni oʻz ichiga oladi.
Kviprokvo dramaturgiyada boshqa ohangdosh Quip pro quo — biror shaxs, narsa, tushuncha boshqasi bilan adashtirilgandagi tushunmovchilik holati (masalan, Mark Tvenning „Shahzoda va gado“ romanida gado Tom Kenti shahzoda Edvard deb tushunilgan va aksincha).
Yana qarang tahrir
Manbalar tahrir
- ↑ 1,0 1,1 Квипрокво // Н. М. Шанский, «Русский язык в школе». 2003
- ↑ 2,0 2,1 Андрианов С. Н., Берсон А. С., Никифоров А. С.. Англо-русский юридический словарь. М.: Рус. яз., 1993 — 359 bet. ISBN 5-200-02218-5.
- ↑ Merriam-Webster, the Heritage Dictionary of the English Language (Fourth Edition), and the New Dictionary of Cultural Literacy (Third Edition)[1] all so define the Latin expression.
- ↑ «Blunder made by using or putting one thing for another (now rare)» — Concise Oxford Dictionary, 4th edition, 1950.
- ↑ One such example is „section 2-302 of the Uniform Commercial Code“ (deadlink). 2012-yil 13-iyulda asl nusxadan arxivlangan.