Rabia Bala Malhun Xotun Usmonlilar imperiyasining asoschisi Usmon I ning rafiqasi edi[1]. U mashhur Shayx Edebalining qizi va onasi Alovuddin Poshoning va U Sulton Oʻrxonning.[2]

Rabia Bala Malhun Hatun

Bala Hotun turbasi (qabri) Bilecik, Turkiya
Tugʻilishi 1258-yil
Turkiya
Vafoti 1324-yil
Söğüt, Turkiya
Dafn etilgan joy
Turmush oʻrtogʻi Usmon I
Otasi Shayx Edebali
Dini Sunni Islam
Rabia Bala Malhun Xotunning eri, Usmon Gʻoziy .

Birinchi Usmonli tarixchilaridan biri Oshiqpashazode, Mal/Malhun Xotunni Shayx Edebalining qizi deb taʼriflaydi va Usmonning tushini buyuk davlat tugʻilishining xabarchisi deb talqin qilgan Shayx Edebalining unga qizini berganini qayd etadi; U O‘rxon Bey ham uning o‘g‘li ekanligini aytadi. U shuningdek, Shayx Edebaliy va Mal Xotun bir-ikki oy ichida vafot etganini va ulardan uch oy keyin vafot etadigan Usmon Bey ikkalasini ham o'z qo'llari bilan Bilejikda dafn qilganini qo'shimcha qiladi. Agar bu maʼlumot toʻgʻri boʻlsa, Oʻrxonning onasining vafot etgan sanasi 1324 yilga toʻgʻri keladi. Asrning ikkinchi yarmidagi Usmonli rasmiy yozuvlarida Shayx Edebalining qizi O'rxon Beyning onasi ekanligi qabul qilingan.[3]

Ismlar tahrir

Edebalining qizi manbalarda turli nomlar bilan atalgan. Shayx Edebalining qizi Urik tarixida „Rabia“, Oshiqpashazoda, Neshri, Rüstem posho va Lütfi Poshoda „Malhun“ nomi bilan tilga olinadi.

Usmon bilan nikohlanish tahrir

Usmon Edebalining dergohiga tez-tez kelib turardi. Shunday tashriflardan birida u davlat haqida orzu qilgan. U tushini Edebaliga so‘zlab berdi va u o‘z navbatida unga bo‘lajak davlat barpo etilishi haqida xushxabar berdi. Shundan so‘ng Edebalining qizi Usmon I ga turmushga chiqadi. Bu nikoh natijasida barcha Ahiy shayxlari Usmonlilar tasarrufiga o‘tadilar. Bu Usmonli Beylikning vujudga kelishi va rivojlanishiga katta ta'sir ko'rsatdi. U nikoh paytida olgan mulkiga oid markaziy hukumat yozuvlaridan: otasining Bilecik hududi Kozagach qishlogʻi darvesh uyi (darveshxonasi) joylashgan. Uning otasi Shayx Edebali Usmonlilar hududida nufuzli diniy rahbar boʻlgan.

Oʻlim va dafn tahrir

U 1324-yilda vafot etdi. U turmush oʻrtogʻi Usmondan oldin vafot etgan, Bilecikda otasi bilan dafn etilgan. Rabia Bala Malhun Xotun maqbarasi va onasining qabri Shayx Edebaliy qabri majmuasida topilgan mashhur tarixiy yodgorlikdir. Bu majmua O‘rxon G‘oziy tomonidan qurilgan va keyinchalik Abdul Hamid II tomonidan ta’mirlangan.[4][5][6]

Ommaviy madaniyatda tahrir

2019-yilgi turk tarixiy fantastik teleserialida „Kuruluş: Usmon, Bala Sulton“ rolini turk aktrisasi Oʻzge Törer bajaradi[7][8][9].

Yana qarang tahrir

Qoʻshimcha oʻqish uchun tahrir

Manbalar tahrir

  1. Akram. „Real History of Bala Hatun in Kurulus Osman Season“. historicales.com. 2021-yil 12-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 7-may 2021-yil.
  2. „Consorts Of Ottoman Sultans (in Turkish)“. Ottoman Web Page.
  3. Emecen, Feridun (2023). "Mal Hatun". TDV Encyclopedia of Islam (3rd ed.). Annex 2. 182–183 b. https://islamansiklopedisi.org.tr/mal-hatun. 
  4. „Osman Gazi'nin eşi Bala Hatun'un türbesine ziyaretçi akını“. HABERLER.COM.
  5. „Tomb of Sheikh Edebali Map And Location“. imturkey.com.
  6. „Şeyh Edebali kimdir, ne zaman, nasıl öldü“. ntv.com.tr.
  7. „Özge Törer kimdir, kaç yaşında? Kuruluş Osman dizisinin Bala Hatun'u…“.
  8. „Bala Hatun kimdir? Kuruluş Osman Bala Hatun'u kim oynuyor, Özge Törer nereli, kaç yaşında?“. Milliyet.
  9. „Kuruluş Osman Bala Hatun kimdir, gerçek adı ne? Özge Törer hangi dizilerde oynadı?“. CNN Türk.