Rjev yo‘lagi
Rjev yoʻlagi — xotira yoʻnalishi, Ulugʻ Vatan urushi davrida Leningrad (Sankt-Peterburg) qahramonona mudofaasiga oʻrnatilgan yodgorlik[1].
Rjevka temir yoʻl stantsiyasiga „materik“dan oziq-ovqat, dori-darmonl, oʻq-dorilar ortilgan transport vositalari „Hayot yoʻli“ boʻylab yetib kelgan.
Stansiyadan shahar markazigacha boʻlgan dastlabki 7 km masofa „Rjevskiy yoʻlagi“ deb nomlangan. Yuklar ushbu yoʻnalish boʻylab yuk mashinalari va maxsus lokomotiv-tramvaylar vositasida tarqatish punktlariga, dori-darmonlarni kasalxonalarga, unni nonvoyxonalarga tashigan.
Tarixiy maʼlumotnoma
tahrir
Yoʻl Sankt-Peterburgning Krasnogvardeysky tumanidagi Rjevka — Poroxovye tarixiy tumanidan oʻtadi.
Rjev yoʻlagi Rjevka temir yoʻl stantsiyasidan boshlanadi va Ryabovskiy avtomagistrali boʻylab davom etadi, Kommuni koʻchasiga burilib, Ilyinskiy bogʻi va Inqilob shossesi boʻylab oʻtadi.
Ulugʻ Vatan urushi yillarida u front chizigʻi hisoblangan. Bu yerda hech qanday harbiy harakatlar boʻlmagan, ammo bu hudud qattiq oʻqqa tutilgan. 1942-yil 29-martda stansiya binosi bomba tashlanib amalga oshirilgan xuruj oqibatida vayron boʻlgan. „Rjev yoʻlagi“ maydoni dushmanning asosiy nishonlaridan biri boʻlgan, chunki bu 1941-yil sentabrdan 1943-yil martigacha Leningradni mamlakat bilan bogʻlaydigan yagona transport yoʻli — „Hayot yoʻli“ ning oxirgi qismi hisoblangan.
Bu yoʻlak boʻylab qamalda qolgan shaharga yuz minglab tonna oziq-ovqat, dori-darmon va oʻq-dorilar yetkazilgan. 1 milliondan ortiq ozib ketgan leningradliklar „materik“ka olib ketilgan. Bolsheokhtin prospekti va Inqilob shossesining burchagida uning birinchi nazorat punkti joylashgan[2].
Memorial yoʻl
tahrir„Rjev yoʻlagi“ yodgorligi meʼmor V. S. Lukyanovning 1985-yildagi Ulugʻ Vatan urushidagi Gʻalabaning 40 yilligiga bagʻishlangan[3][4][5] kontseptsiyasi va eskizlari boʻyicha yasalgan.
Koʻp kilometrlik yoʻl boʻylab, xuddi marra ustunlari kabi, „Rjev yoʻlagi“ soʻzlari bilan yodgorliklar oʻrnatilgan. „Kundalik non“ (Kundalik non toshi) deb ataladigan asketik shaklidagi stelalar qahramonlik davri sahnalari tasvirlangan barelyeflar bilan toʻldirilgan[6][7].
Manbalar
tahrir- ↑ „City Walls. «Ржевский коридор»“. 27-iyun 2012-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 16-dekabr 2011-yil.
- ↑ Rayoni Sankt-Peterburga: istoriya i sovremennost. Vipusk I, Krasnogvardeyskiy rayon, — SPb., — „Karta“, — 1998, — 48 s.
- ↑ „Всё о Второй мировой (Исторический, научно-образовательный сайт). Памятники и мемориалы. Санкт-Петербург.“. 20-aprel 2021-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 16-mart 2021-yil.
- ↑ Kovalchuk V. M., Chistikov A. I., Leningrad i leningradsi v godi blokadi, — SPb., „Liki Rossii“, — 2012, — 260 s., str. 61
- ↑ Novosti Krasnogvardeyskogo rayona. Vistavka Pobedi ot xudojnika-arxitektora Vladimira Sergeevicha Lukyanova.[sayt ishlamaydi]
- ↑ „Zvezdi i kamni Velikoy Pobedi“ Personalnaya vistavka arxitektora V. S. Lukyanova. Video-syujet.
- ↑ „Диалог поколений. Персональная выставка архитектора Владимира Лукьянова «Звёзды и Камни».“. 27-oktabr 2020-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 22-mart 2021-yil.
Adabiyotlar
tahrir- A. V. Burov. Kundan kunga blokada. — L.: Lenizdat, 1979. — 480 p.
- Коллектив авторов.. Оборона Ленинграда. 1941—1944. Воспоминания и дневники участников. «Наука», 1968.
- Гусаров А. Ю.. Памятники воинской славы Петербурга. Паритет, 2010. ISBN 978-5-93437-363-5.
- Hasso G. Staxov. Nevadagi fojia. Leningradni qamal qilish haqidagi dahshatli haqiqat. 1941—1944-yillar. — M.: Tsentrpoligraf, 2009. — 416 b. — ISBN 978-5-9524-4220-7.
- Blokada maxfiylik ochib berilgan. Comp. V. I. Demidov. — Sankt-Peterburg: Boyanych, 1995. — 255 p. — ISBN 5-7199-0027-6.
- Ковальчук В. М., Чистиков А. И.. Ленинград и ленинградцы в годы блокады. Лики России, 2012. ISBN 978-5-87417-394-4.