Robert Southey

Robert Southey (ruscha Robert Sauti; 1774-yil 12-avgust — 1843-yil 21-mart) ingliz romantizmi vakili, mashhur shoir. Sauti „koʻl shoirlari“ dan biridir. U „ koʻl maktabi“ vakillari boʻlgan Wordsvort va Kolerijning koʻplab estetik izlanishlari va talablari bilan oʻrtoqlashdi. „Koʻl maktabi“ atamasi 1800-yilda paydo boʻlgan (inglizcha „lake“ soʻzidan olingan)

Hayot

Robert Southey 1774-yil 12-avgustda Bristolda tugʻilgan. Uning otasi Robert Southey oddiy ishchi edi. U 1772-yilda Margaret Xillga uylandi. Ikki yil oʻtgach, ularning birinchi oʻgʻli Robert Southey tugʻildi.

Robert Southey uch yoshida otasining bankrotligi tufayli onasining singlisi Elizabet Teylor tomonidan tarbiyalangan.Robert Southeyning bolaligi shu Baz shahrida oʻtadi

Sauti sakkiz yoshidan oldin Shekspir,Beamont va Fletcherni oʻqigan.Uning romantikaga qiziqishi Xulning Tasso,Ariosto va Malika Fayre tarjimalarini o‘qiganidan keyingina uyg‘ongan.

1778-yilda Robert Southey Vestminster maktabiga oʻqishga kirdi. Biroq, toʻrt yil oʻtgach,Uilyam Vinsent (1739-1815) Robertni „Flagellant“ jurnalida talabalarni kaltaklashga qarshi maqola chop etgani uchun maktabdan haydab chiqaradi.

1792-yil 3-noyabrda Robert Oksforddagi oliy oʻquv yurti Balial kollejiga oʻqishga qabul qilindi.Uning otasi Robert Southey (katta) oʻsha yili vafot etdi.Otasi vafotidan keyin Robert yopiq maktabga yuboriladi.Bir tomondan, bu Oksford universitetiga toʻgʻridan-toʻgʻri yoʻl edi. U Oksfordda yashasa-da, Robert Southey oʻzi oʻqiyotgan universitetdan, Epiktet va suzishdan tashqari hech qanday taʼlim, maʼlumot, tajriba olmaydi.

Oʻz tadqiqoti natijasida fransuz ziyolilari Volter va Russo, nemis shoiri Gyote ijodi, V.Godvin gʻoyalari bilan tanishdi. 1793-yilda Sautining fransuz inqilobiga boʻlgan ishtiyoqi uning „Janna d’Ark“ dostonida oʻz aksini topgan.Ushbu sheʼr 1796-yilda Bristolda Jozef Kottl matbuotida chop etilgan.

1794-yilda Robert Oksfordda Semyuel Teylor Kolerij bilan uchrashdi.Ularni umumiy falsafiy, siyosiy va adabiy manfaatlar birlashtiradi.Ular birgalikda „Robespierning magʻlubiyati“ (1794) muvaffaqiyatsiz dramasini yozdilar. Xuddi shu yili u 16-asrdagi dehqonlar urushi materiali asosida „Uot Tayler“ dramasini yozadi.

Ijodkorlik yoʻli.Robert Southey ingliz romantizmining vakili.Tanqidchilar Robert Southey va uning doʻstlari Wordsvort va Kolerijni „hovuz maktabi“ ga kiritdilar.Sauti turli janrdagi koʻplab sheʼriy asarlar muallifi. Tadqiqotchilar Robert Southey ishini 2 davrga ajratadilar:

1. 1794-1813-yillar — sheʼriyat va dramatik asarlar yaratilish davri;
2. 1813-1843-yillar asosan nasriy asarlar yozilgan davrdir.

Robert Southey oʻzining ijodiy faoliyatini 90-yillarning boshlarida folklor balladalari janridan foydalangan holda boshlagan.Uning „Jangchi xotini“, „Kambag‘al nolasi“, „Kambag‘al ko‘milishi“ kabi ilk asarlarida adibning kambag‘al va muhtojlarga achinishi o‘z ifodasini topgan.

Robert Southey shafqatsizlik jazosiga qatʼiy ishonadi.Ushbu oʻyin dengizchilarga xavf tugʻdirish uchun qoʻngʻiroqni uloqtirgan qaroqchi Ralf haqidagi „Ingkap qoyasi“ (1803) balladasida davom ettiriladi

Robert Southey Napoleon urushi davrida yozilgan „Madok“, „Talaba — buzg‘unchi“, „Kehamning laʼnati“, „So‘nggi gotlardan biri Roderik“ sheʼrlarini bitta umumiy muammo, umumiy mavzu birlashtiradi.Sheʼrlardagi bosh qahramonning xulq-atvori, xatti-harakati, eʼtiqodi, yaxshiligi, dushmanni yengishda yordam berishi — hammasi bir xil. Talaba, adolat tarafdori, dunyoga shafqatsizlik olovini yoygan zolim sehrgarlarga qarshi kurashgan arab qahramoni; Meksikada Azteklarning yangi davlatini yaratishga kirishgan Keltlar shahzodasi Madok; Kehamni mag‘lub etgan Ladurlad va qirol hukumatidan voz kechib, o‘z vassallarining gunohidan o‘zini oqlagan barcha Roderliklar ana shunday xarakterlardir.

Ijodining ikkinchi bosqichida Robert Southey nasriy asarlar yozishga yuz tutdi.Robert Southeyning yozuvchi mahoratini isbotlagan „Nelson hayoti“ 1813), „Arturning oʻlimi“ (1817), „Uesli hayoti“ (1818). b. asarlari bor.Ingliz tarixiga alohida taʼsir ko‘rsatgan yirik tarixiy shaxslar (Nelson, King Artur, Uesli) haqida yozish Robert Southeyning shoir laureati sifatida shuhratini kuchaytiribgina qolmay, tarixiy olamlarga bo‘lgan qiziqishini ham oshirdi.