Rossiya-Vizantiya shartnomasi (907)

Rossiya-Vizantiya shartnomasi (907) — „Oʻtgan yillar voqeasi“ ga koʻra, 907 yilda tuzilgan qadimiy Rus va Vizantiya oʻrtasidagi birinchi shartnoma. Knyaz Olegning Konstantinopolga qarshi yurishi natijasi. Ushbu shartnomani umuman olganda, olimlar buni 911-yilgi Rus-Vizantiya shartnomasidan oldinroq deb hisoblashadi^[1]^[2].

Kiyev xronikalarida saqlanib qolgan shartnoma matni rus tilida tuzilgan shaxslarning roʻyxatini beradi.Ular Skandinaviya nomlarini oldilar: Karl, Farlof, Velmud, Rulav va Stemid. Matnda qadimgi rus davlati yirik shaharlar bilan belgilandi: Kiyev, Chernigov, Pereyaslavl, Polotsk, Rostov va Lyubech. Tarixchi A.A.Shaxmatov ushbu roʻyxatni ixtiyoriy shaharlar toʻplami sifatida izohlagan, ehtimol, baʼzilari keyinchalik yilnomachilar tomonidan qoʻshilgan.

Eng muhim qoidalardan bu shartnoma Konstantinopoldagi rus savdogarlarining turar-joy koloniyasi maqomini beradi. Xronikalar matni savdogarlarning Muqaddas Mamantning kvartalida joylashganligini koʻrsatadi. Rossiya shaharga shahar eshiklari orqali, qurolsiz, Imperial Guard bilan birga kelgan va bir vaqtning oʻzida 50 ta savdogarlaridan koʻp boʻlmagan.Yetib kelgach, ular Vizantiya hukumati tomonidan olti oygacha oziq-ovqat va hayvonlarni ozuqa bilan taʼminlash uchun roʻyxatga olingan.

Shartnomaning oxirgi satrlarida vizantiyaliklar xochni oʻpishadi va Rossiya qurollari, Peru, Volos xudolari bilan qasam ichishadi.

Yana qarang tahrir

Rossiya va Vizantiya oʻrtasidagi shartnomalar

Manbalar tahrir

↑ Malingudi Ya. Russko-vizantiyskie dogovori v X v. v svete diplomatiki // Vizantiyskiy vremennik. — M.: Indrik, 1997. — T. 57. — S. 78.
↑ Sverdlov M. B. Domongolskaya Rus: Knyaz i knyajeskaya vlast na Rusi VI — pervoy treti XIII v. — SPb. : Akademicheskiy proekt, 2003. — S. 145.

Adabiyotlar tahrir

Oʻtgan yillar haqidagi ertak (Matn tayyorlash, tarjima va sharhlar O. V. Tvorogov) // Qadimgi Rossiya adabiyoti kutubxonasi / RAS. IRLI; Ed. D. S. Lixacheva, L. A. Dmitrieva, A. A. Alekseeva, N. V. Ponyrko — Sankt-Peterburg. : Nauka, 1997. — 1-jild : XI-XII asrlar. (Oʻtgan yillar ertagining Ipatiev nusxasi asl tilda va sinxron tarjima bilan). Nashrning elektron versiyasi , Rus adabiyoti institutining nashri (Pushkin uyi) RAS.
Повесть временных лет. Части 1-2.. М.–Л.: Издательство Академии наук СССР, 1950. +48 ta stiker
Памятники русского права: Памятники права Киевского государства, X—XII вв. Вып. 1. М: Госюриздат, 1952.
Фёдор Успенский. История Византийской империи XI-XV вв. Восточный вопрос. Москва: Мысль, 1997.
Lind, John H. Varangians in Europe’s Eastern and Northern Periphery. — 2004.

[1] Malingudi Ya. Russko-vizantiyskie dogovori v X v. v svete diplomatiki // Vizantiyskiy vremennik. — M.: Indrik, 1997. — T. 57. — S. 78.

[2] Sverdlov M. B. Domongolskaya Rus: Knyaz i knyajeskaya vlast na Rusi VI — pervoy treti XIII v. — SPb. : Akademicheskiy proekt, 2003. — S. 145.

[1]

[2]