Rubik qasosi

Rubik qasosi (inglizcha: Rubik's Revenge), shuningdek Master kub nomi bilan ham tanilgan (inglizcha: Master Cube) — tomonlari 4x4x4 va har bir tomonida 16 kvadrat boʻlgan Rubik kubining bir turi. 1981-yilda chiqarilgan. Piter Shebeshten (Erne Rubikning oʻzi emas) tomonidan ixtiro qilingan jumboq dastlab Shebeshten kubigi deb nomlanishi kerak edi (inglizcha: Sebestény Cube), lekin oxirgi daqiqada asl Rubik kubining muxlislarini jalb qilish uchun nomini oʻzgartirishga qaror qilindi. Asl boshqotirmadan (va 5x5x5 oʻlchamdagi boshqa toq sonli zarlardan) farqli oʻlaroq, Rubik qasosida koʻrinadigan sobit markaz yoʻq: 4 ta markaziy yuz erkin harakatlanishi va turli pozitsiyalarda boʻlishi mumkin.

Rubik qasosi yigʻildi.

3x3x3 kubni yigʻish usullari 4x4x4 uchun ham ishlashi mumkin, agar tomonlarning markazlari yigʻilgan va toʻgʻri joylashtirilgan boʻlsa — qismlarga ajratilganda ular identifikatsiya sifatida xizmat qila olmaydi.

Mexanikasi

Rubik qasosi demontaj qilingan shaklda.

Rubik qasosining dastlabki modeli, oq koʻkga qarama-qarshi va sariq yashil rangga qarama-qarshi .

Eastsheen Cube (chapda) va rasmiy Rubik qasosi (oʻngda).

Rubik qasosining sochilgan koʻrinishi, barcha tafsilotlarni va markaziy sharni koʻrsatadi.

Demontaj qilingan Eastsheen 4 × 4 × 4.

Boshqotirma sirtdagi 56 ta noyob miniatyura qismlaridan („kublar“) iborat. Ular har biri bitta rangni koʻrsatadigan 24 ta markaziy qismni, ikkita rangni koʻrsatadigan 24 chekka qismini va har biri uchta rangni koʻrsatadigan 8 burchak qismini oʻz ichiga oladi. Asl Rubik qasosini bir tomonini 30° burchakka burib, chetini siljiguncha yuqoriga koʻtarish orqali hech qanday qiyinchiliksiz ajratib olish mumkin.

Shebeshten tomonidan ishlab chiqilgan original mexanizm markaziy qismlarni ushlab turish uchun kanakli shardan foydalandi. Asl kubdagi kabi qirralar markazlar bilan, burchaklar qirralar bilan ushlab turiladi. Markaziy qismlarni siljitish uchun uchta oʻzaro perpendikulyar kanaklar mavjud. Har bir truba bir qator markaziy qismlarning sirgʻalib oʻtishi uchun etarlicha kengdir. Shar boshqa qatorning markaziy qismlari siljishini oldini olish uchun shakllantirilib, uni kubning tashqi tomoni bilan bir tekisda ushlab turadi. Markaziy qatlamlardan birini burish faqat shu qatlamni yoki toʻpni harakatga keltiradi.

Rubik qasosi 2017—2017-yilda oʻzgartirilgan 4x4x4 kub mexanizmi, u professor kubiga oʻxshash tarzda yaratilgan — qirralar va markazlar ichki 2x2x2 burchaklarining davomi boʻlgan burchaklarga yopishadi.

Har biri ikkita rangli tomonni koʻrsatadigan 24 ta chekka elementi va uchta rangni koʻrsatadigan sakkizta burchak elementi mavjud. Har bir burchak elementi yoki chekka elementlarning juftligi noyob rang kombinatsiyasini koʻrsatadi, lekin barcha kombinatsiyalar mavjud emas (masalan, qizil va toʻq sariq ranglar tugallangan kubning qarama-qarshi tomonida boʻlsa, qizil va toʻq sariq tomonlari boʻlgan boʻlak yoʻq). Ushbu elementlarning bir-biriga nisbatan joylashishini kub qatlamlarini burish orqali oʻzgartirish mumkin, ammo jumboqning yigʻilgan holatida rangli tomonlarning bir-biriga nisbatan joylashishini oʻzgartirib boʻlmaydi: u markaziy kvadratchalar va qirralar va burchaklardagi rang kombinatsiyalarining taqsimlanishi nisbiy pozitsiyalari bilan belgilanadi.

5 ta yigʻishdan oʻrtacha olingan eng yaxshi 5 ta yigʻuvchi

Rubikning buralgan holati

8 ta burchak, 24 ta chekka va 24 ta markaz mavjud.

Burchaklarning har qanday oʻzgarishi mumkin, shu jumladan gʻalati oʻzgarishlar. Burchaklarning yettitasi mustaqil ravishda aylantirilishi mumkin va sakkizinchisining yoʻnalishi qolgan yettitaga bogʻliq boʻlib, 8! × 3 ⁷ kombinatsiya beradi.

24 ta qovurgʻani orqaga qaytarish mumkin emas, chunki boʻlaklarning ichki shakli assimetrikdir. Tegishli qirralarning ajralib turadi, chunki ular bir-birining kuzguli akslari. Qirralar har qanday oʻzgarishi mumkin, shu jumladan gʻalati ham, bu 24! ni kombinatsiyani beradi.

Bu almashtirishlarning umumiy soni:

${\frac {8!\times 3^{7}\times 24!^{2}}{24^{7}}}\approx 7,40\times 10^{45}:$

7 401 196 841 564 901 869 874 093 974 498 574 336 000 000 000 mumkin boʻlgan almashtirish (taxminan 7,4 kvattuordesillion).

Yigʻish

Rubik qasosi uchun bir nechta yigʻish usullari mavjud, eng keng tarqalgani qisqartirishdir, chunki u 4x4x4 dan 3x3x3 gacha samarali ravishda qisqartiradi. Kuberlar birinchi navbatda umumiy ranglarning markaziy qismlarini birlashtiradi, soʻngra bir xil ikkita rangni koʻrsatadigan chekka elementlarni birlashtiradi. Bu amalga oshirilgandan soʻng, kubning faqat tashqi qatlamlarini aylantirish uni 3x3x3 kub bilan bir xil tarzda hal qilish imkonini beradi. Biroq, standart 3 × 3 × 3 kubda (paritetlar deb ataladigan) hal qilib boʻlmaydigan baʼzi pozitsiyalar paydo boʻlishi mumkin. 4×4×4 matritsada ikkita mumkin paritet mavjud. Birinchisi, ranglari hech qanday yuzdagi boshqa qirralarning ranglariga mos kelmaydigan tarzda aylantirilgan ikkita qirradir (OLL pariteti). Ikkinchi paritetda ikki juft qirralar bir-biri bilan almashinishi mumkin (PLL pariteti), uni hal qilish uchun vaziyatga va/yoki usulga qarab ikkita burchakni almashtirish mumkin.

Bunday holatlar paritet xatolar deb ataladi. Bu pozitsiyalar hali ham echilishi mumkin, ammo xatolarni tuzatish uchun maxsus algoritmlarni qoʻllash kerak.

Baʼzi usullar yuqorida tavsiflangan paritet xatolarining oldini olish uchun moʻljallangan. Eʼtibor bering, siz ikkita old yon markazni 3 ta old yon markazni aylanib oʻtish orqali almashtirishingiz mumkin, ulardan ikkitasi vizual ravishda bir xil.

Rubik qasosi uchun baʼzi yigʻish algoritmlari:

• Juft qirralarning yechimi u 'RUR' u va u L 'U' L u '.

• OLL ning pariteti r U2 xr U2 r U2 r 'U2 l U2 r' U2 r U2 r 'U2 r'.

• PLL pariteti 2R2 U2 2R2 u2 2R2 2U2 yoki u2 r2 U2 2R2 U2 r2 u2.

Jahon rekordlari

2019-yil 15-sentabr kuni Daniyaning Kolding shahrida boʻlib oʻtgan Danish Open 2019 musobaqasida germaniyalik Sebastyan Veyer tomonidan 17,42 soniyalik eng tez yigʻish boʻyicha jahon rekordi oʻrnatildi.

Mirovoy rekord dlya samogo bistrogo srednego iz pyati resheniy (isklyuchaya samie bistrie i samie medlennie resheniya) sostavlyaet 21,11 sekundi, ustanovlenniy Maksom Parkom iz SShA 1-dekabrya 2019 goda na Bay Area Speedcubin '21 2019 v San-Xose, Kaliforniya, so vremenem 21,01, 22,00, 20,31, 19,28 i 24,79 sekund.

Oʻrtacha uchta koʻr-koʻrona yechim boʻyicha rekord 1 daqiqa 8,76 soniyani tashkil etadi (jumladan, tekshirish). Stenli Chapel Michigan Cubing Club Epsilon 2019 da rekord oʻrnatgan, 1:02,51, 1:14,05 va 1:09, 72.

Bitta yigʻishda eng yaxshi natijali 5 ta yigʻuvchi

Ismi	Eng tezkor yechim (S)	Musobaqa
Sebastyan Veyer	17.42	Danish Open 2019
Feliks Zemdegs	18.39	Melburn kub kunlari 2019
Maks Park	18.42	SacCubing IV 2018
Ciaran Beahan	19.77	Sidneyni isinish 2019
Seung Hyuk Nahm	19.87	WCA Jahon chempionati 2019

5 ta yigʻishdan oʻrtacha olingan eng yaxshi natijali 5 ta yigʻuvchi

Ism	Eng yaxshi natija (lar)	Musobaqa
Maks Park	21.11	Bay Area Speedcubinʼ 21 2019 yil
Sebastyan Veyer	21.46	Afina SNFestival Cubing 2019
Feliks Zemdegs	22.8	Melburn kub kunlari 2019
Kai-Ven Vang (kài-wàng)	23.41	Dream One Cube Open 2019
Seung Hyuk Nahm	23.57	WCA Jahon chempionati 2019

Yana qarang

• Rubik kubi (3×3×3)
• Permutatsiya jumboqlari