Rus sousi
Rus sousi (inglizcha: Russian dressing; soʻzma-soʻz tarjimasi — „ruscha ziravorlash“) — salat uchun amerikacha achchiq ziravor. Sousning asosini mayonez va ketchup tashkil etadi. „Ruben“ sendvichi kabi Amerika oshxonasining muhim tarkibiy qismi. Ming orol sousiga oʻxshash.
Tarixi tahrir
Rus sousi haqida birinchi marta 1910-yilda tilga olingan va Amerika manbalariga tegishli. Xuddi shu yili Charlz Fellouzning pazandalik kitobida pomidor va sarsabil tortilganda rus sousi sirka bilan taqqoslanadi[1][2].
Sous nomining kelib chiqishi aniq emas, chunki na ketchup, na mayonez anʼanaviy rus oshxonasida yoʻq. U 1910-yilgacha AQShdan tashqarida mavjud boʻlganligi haqida hech qanday dalil yoʻq.
Tarixchilarning fikriga koʻra, mayonezga asoslangan sous versiyasi 1910-yillarning boshlarida[3]. Nyu-Xempshir shtatidagi Nashua shahrida paydo boʻlgan[4][5]. Uning asl yaratuvchisi Jeyms Kolberndir. 1927-yildagi biografik maqola uni „rus sousidek mazali ziravorning muallifi va birinchi ishlab chiqaruvchisi“ deb ataydi. Kolbern kamida 1910-yildan beri doʻkonida bu mayonezli sousni sotgan. 1914-yilga kelib, Kolbern sous ishlab chiqarishni yoʻlga qoʻyadi hamda uni baqqollar va mehmonxonalarga sotishni boshlaydi[6].
Tayyorlanishi tahrir
Rus sousi, odatda, pimento mitti achchiq qalampiri (oʻzbek mahalliy shevasida „bomba“ qalampir) hisobiga oʻtkir taʼmli boʻladi. Mayonez va ketchupdan tashqari, unga, koʻpincha, yerqalampir, shnit-piyoz va dorivorlar qoʻshiladi.
Manbalar tahrir
- ↑ Russian dressing(ingl.) // Frederick, Maryland News : газета. — 1900. — 24 March (Andoza:Бсокр).
- ↑ Fellows, Charles. The menu maker; suggestions for selecting and arranging menus for hotels and restaurants, with object of changing from day to day to give continuous variety of foods in season. Chicago: The Hotel Monthly Press, 1910 — 114 bet.
- ↑ Dean Shalhoup. „City gave roots to numerous famous inventions“ (en). Nashua Telegraph (2012-yil 22-iyul). 2020-yil 27-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 27-aprel.
- ↑ John Holl.. „America was sweet on its spicy Russian dressing — until Thousand Island, that is“. The Washington Post (2014-yil 22-dekabr). 2020-yil 27-aprelda asl nusxadan arxivlangan.
- ↑ „Local mention“ (en). The Nashua Telegraph (may, 6. 1910). „Colburn's Mayonnaise salad dressing only 50 cents a pint, at Colburn's market“.
- ↑ „Colburn popularized mayonnaise“ (en). Nashua Telegraph (30-iyun 1930-yil), s. P. 9.
Adabiyotlar tahrir
- Erhard Gorys. Russian Dressing // Das neue Küchenlexikon. Von Aachener Printen bis Zwischenrippenstück. — München: Deutscher Taschenbuch Verlag, 1997. — S. 456. — 599 S. — ISBN 3-423-36008-9.
- Eckhard Supp. Russian Dressing // Wörterbuch Kochkunst: Von Amuse-Bouche bis Zierschnee. — Mannheim: Dudenverlag, 2011. — S. 76. — 128 S. — ISBN 978-3-411-70392-0.
- Charles Sinclair. Russian dressing // Dictionary of Food: International Food and Cooking Terms from A to Z. — Second Edition. — London: A & C Black, 2004. — P. 494. — 632 p. — ISBN 978-1-4081-0218-3.