Safadiy
Bu maqola vikilashtirilishi kerak. |
Bu maqola birorta turkumga qoʻshilmagan. Iltimos, maqolaga aloqador turkumlar qoʻshib yordam qiling. |
Xalil ibn Aybak as-Safadiy yoki Salohiddin as-Safadiy, to‘liq ismi-sharifi - Salohiddin Abu as-Safo Xalil ibn Aybak ibn Abdulloh al-Albakiy al-Safariy ad-Dimashqiy ash-Shofeiy (1296 – 1363). U turkiy mamluklar davri yozuvchisi va tarixchisi bo’lgan. Tarixchi va shofeiy olim Imom Zahabiydan tahsil olgan[1].
Safadiy mamluklar hukmronligi davrida Falastinning Safad shahrida tug‘ilgan. Uning boy oilasi unga Qur’on yodlash va hadis kitoblarini o‘qish kabi mukammal ta’lim olish uchun barcha imkoniyatlarni yaratib bergan. U grammatika, filologiya va xattotlik kabi fanlarda yuksak natijalarga erishgan. Safadiy matoga rasm chizar, ayniqsa adabiyotga ishtiyoqi baland edi. U arab she’riyati, uning tizimlari va mashhur shoirlar ijodini o‘rgangan.
Ustozlari tahrir
Safadiyning Damashq, Qohira va Halabda ta’lim olgan ustozlari orasida quyidagilar uchraydi:
1) Hofiz Fathuddin ibn Sayyidunnos (vaf. 734/1333), undan Qohirada adabiyotdan tahsil olgan. 2) Ibn Nabata Muhammad ibn Muhammad al-Farqiy al-Masriy (vaf. 768/1367). 3) Abu Hayyon G‘arnotiy (vaf. 745/1345), undan grammatika va filologiyani o‘rgangan. 4) Mahmud ibn Salmon ibn Fahd (vaf. 725-hijriy/1325-26), “Husn al-tavassul ila ṣinaʻat at-tarassul” asari muallifi. 5) Qozi Badriddin ibn Jamot, Muhammad ibn Ibrohim ibn Sa’d al-Kattoniy (vaf. 733/1333-34). 6) Taqiuddin as-Subkiy (vaf. 756/1356-57). 7) Abu an-Nun Yunus ibn Ibrohim al-Dabusiy (vaf. 729/1329-30). 8) Hofiz Jamoliddin Yusuf ibn Abdurahmon al-Mizziy (vaf. 742/1342). 9) Hofiz Shamsuddin Ahmad ibn Muhammad ibn Usmon az-Zahabiy (vaf. 749/1347-48), undan hadis va tarix ilmini o‘rgangan.
Asarlari tahrir
1. “Ixtiro’ al-xuro” - satirik asar[2];
2. “Kitob al-Vofiy bil-vafayot” (كتاب الوافي بالوفيات) (29 jild); taniqli shaxslar haqidagi biografik lug‘at[3][4];
3. “Nakt al-humyon fi nukat al-umyon”, taniqli ko‘r odamlarning tarjimai holi, ularning ko‘rlik sabablari haqida[5];
4. “Al-g‘ays al-musajam fi sharh lamiyyat-ajam”, Tog‘aroyining “Lamiyat al-ajam” asariga qomusiy sharh[6];
5. “Al-Husn aṣ-ṣariḥ fi mi’at maliḥ”[7]:43;
6. “Al-Ravz al-basim val-arf an-nasim”[7]:43-44;
7. “Alxan as-savaji’ bayn al-badi va-l-muraji”[7]:42;
8. “Kashf al-hol fi vasf al-xol”[7]:44;
9. “Rashf al-zulol fi vasf al-hilol”[7]:44;
10. “Lazzat as-samʼ fi vasf al-dam” (“Kitob tashnif as-samʼ bi-nsikab ad-damʼ” nomi bilan ham mashhur boʻlgan)[7]:44.
Eslatma tahrir
“Kitob al-Vofiy bil-vafayot” kitobini quyidagi link orqali yuklab olish mumkin: https://archive.org/details/FP49931
Manbalar tahrir
- ↑ Rosenthal, Franz „al-Ṣafadī“ (en).
- ↑ Tuttle, Kelly (2013). „Play and display: al-Ṣafadī's Invention of Absurdity“. Postmedieval: A Journal of Medieval Cultural Studies. 4-jild, № 3. 364–378-bet. doi:10.1057/pmed.2013.22. S2CID 170228506.
- ↑ Rowson, E.K.. Essays in Arabic Literary Biography. Weisbaden: Harrassowitz-Verlag, 2009 — 341–357 bet.
- ↑
aṣ-Ṣafadī, Salah al-Dīn (2000), ʻAdnān al-Baḫīt, Muḥammạd (muh.), „Al-Wāfī bi-'l-wafayāt“, Bibliotheca Islamica (arabcha), Beirut: Dar Ehia al-Tourath al-Arabi, 29
{{citation}}
: CS1 maint: unrecognized language () - ↑ Saliba, George. A History of Arabic Astronomy: Planetary Theories During the Golden Age of Islam. New York: New York University Press, 1994 — 35, 53, 61 bet.
- ↑ Muhanna, Elias. The World in a Book: Al-Nuwayri and the Islamic Encyclopedic Tradition. Princeton University Press, 2017 — 52 bet. ISBN 9780691175560.
- ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 7,5 Adam Talib, How Do You Say “Epigram” in Arabic? Literary History at the Limits of Comparison, Brill Studies in Middle Eastern Literatures, 40 (Leiden: Brill, 2018); ISBN 978-90-04-34996-4.