Sarbaz

Sarbaz (sarvaz) („boshini xavf ostiga qoʻyish“; oddiy askar;) — eron, shuningdek, muntazam qoʻshinlarning buxorolik piyoda askari hisoblangan.

Bu atama Markaziy Osiyoning boshqa davlat va xalqlari orasida ham qoʻllangan.

Tarixi

Abbos Mirzo tomonidan olib borilgan harbiy islohotlar natijasida birinchi marta Fors imperiyasida muntazam piyodalar Sarbaz deb atala boshlangan. Muntazam fors qoʻshinlarini Yevropa modeli boʻyicha tashkil etish dastlab 1807-yilda general Gardan boshchiligida Tehronga kelgan fransuz harbiy instruktorlari tomonidan amalga oshirilgan. Biroq, Eron tez orada fransuzlar bilan shartnomani buzdi va 1809-yildan boshlab ingliz instruktorlari allaqachon Fors armiyasini qayta tashkil etishda qatnashdilar. 1837-yilda harbiy islohot natijasida Buxoro amirligiga amir Nasrullo (1827—1860) boshchiligida muntazam piyodalar korpusi — Sarbaz kiritilgan. Buxoro lashkarining Sarbazi umrbod xizmat qilgan. Ular asosan nayza, kamon va chaqmoqlar bilan qurollangan, qizil kiyim kiygan edilar. Nasrulloh davrida ikki mingdan ortiq sarboz bor boʻlgan. Keyinchalik ularning soni olti mingga yetkazilgan. Sarbazning birinchi harbiy instruktori Tabrizlik Abdusamatxon boʻlgan, keyinchalik bu vazifani asirga olingan rus askarlari yoki dezertirlari bajargan.

Buxoroda bu atama 1920-yilda, sovet hokimiyati oʻrnatilgandan soʻng qoʻllanishdan chiqdi.

Tojikiston, Oʻzbekiston va Qozogʻistonda „askar“ maʼnosida qoʻllanadi.