Saxarimetriya, sakharimetria ( saxar so'zidan va grekcha. métrĭō [metreō] - "Men o'lchayman") - optik faol moddalar eritmalarining konsentratsiyasini aniqlash uchun mo'ljallangan usul(birinchi navbatda qandlar - shuning uchun usul nomi).

Saxarimetriyada bunday moddalarning qutblanish tekisligini aylantirish qobiliyatidan foydalaniladi. Burilish burchagi yordamida o'lchanadi polyarimetrlar, saxarimetrlar (shuning uchun to'g'ridan-to'g'ri nom). Ushbu usulning tezligi va ishonchliligi uning fizik-kimyoviy tadqiqotlarda, shakar ishlab chiqarishda ( oziq-ovqat sanoati ), tibbiyotda (kimyoviy va farmatsevtik tahlilda) keng qo'llanilishiga olib keldi. .

Tavsif tahrir

Ushbu usulda o'lchash shartlari standartlashtiriladi va maxsus o'lchash moslamasining shkalasi ( saxarimetr ) ushbu sharoitlarda optik faol moddaning kontsentratsiyasini (foizda) to'g'ridan-to'g'ri o'qiy oladigan tarzda hisoblanadi. Shakar kontsentratsiyasini aniqlash Xalqaro shakar shkalasiga muvofiq amalga oshiriladi, unda 100 gradus (100 ° S) yorug'likning qutblanish tekisligining 100 ml eritmadagi 26 g sof saxaroza suvli eritmasi bilan aylanishiga to'g'ri keladi, ular 20 ° C haroratda 200 mm uzunlikdagi naychada o'lchangan va 34,620 aylana darajaga teng. Standart sharoitlarda shakar eritmasining oq yorug'lik bilan yoritilishi ta'minlanadi; boshqa moddalarning kontsentratsiyasini o'lchashda (masalan, komfora ), eritma ma'lum bir to'lqin uzunlikdagi monoxromatik yorug'lik bilan yoritiladi . Bu usul laboratoriya sharoitlarida o'z tasdiqini topgan.

Eslatmalar tahrir

Ushbu maqola Mirzo Ulug'bek nomidagi O'zbekiston Milliy universiteti Fizika fakulteti talabasi Tokhirov Yunusbek tomonidan Wikita'lim loyihasi doirasida ingliz tilidan tarjima qilindi.

Adabiyot tahrir

  • Сахар // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.
  • Сахариметрия // Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978.