Sayyohlik grossi ( fransuzcha: gros tournois - fransuz o'rta asr kumush tangasi ). Shuningdek, " gros tournois " [1] va " turnosa " [2] nomlari bilan uchraydi. Fransiyada 1266-1352-yillarda zarb qilingan. Sayyohlik grossi keng qo'llanilgan va o'rta asrlar Yevropasining pul muomalasiga kuchli ta'sir ko'rsatgan. Angliyada sayyohlik grossiga taqlidan 1279-yilda grout, 1300-yilda Chexiyada - Praga grossi, 1302-yilda Gollandiyada - grot paydo bo'ldi. Quyi Veser mintaqasida (xususan, Bremenda) groten dastlab "gro turnua"ga teng bo'lgan hisoblash birligi edi. Grotenda nominal qiymatli tanga birinchi marta 1423-yilda zarb qilingan.

1266-yilgi sayyohlik Grossi

Ko`rinishi va tarqalish tarixi

tahrir
 
XIII asrning ikkinchi yarmidagi sayyohlik grossi

Birinchi marta 1266-yil, 15-avgust kuni Tur shahrida qirol Lyudovik IX [3] hukmronligi payti zarb qilingan. Sayyohlik grossining prototipi yettinchi salib yurishi paytida fransuz qiroli duch kelgan Akra shahrining tangalaridir [3] . Tanganing old tomonida shahar ramzi (ya'ni cherkov yoki shahar darvozasi) hamda doira shaklida “TURONUS CIVIS” yozuvi va tanga gardishi bo`ylab 12 ta nilufar tasvirlangan. Orqa tomonning qoq markazida aylanasimon yozuvi (ustozning ismi) bilan xoch bor edi va eng chekkasida: "Benedictum sit nomen domini nostri Jesu Christi"[1] [2]. Bir fransuz markali (244,752 g) 23 karat kumushdan 58 sayyohlik grossi ishlab chiqarilishi kerak edi. Shunday qilib, bu tanga umumiy og'irligi 4,22 g [4] bo'lgan 4,04 g sof kumushdan iborat edi.

Sayyohlik grossi 12 Sayyohlik denye [1] [2] yoki 1/20 livr [1] ga teng edi. Filipp IV (1285-1314) davrida 1/2 va 1/3 sayyohlik grossida tangalar zarb qilingan. ½ va 13 turistik gross nominal tangalari mos ravishda maille demie[fr] ( May yoki Tour parvus ) va maille tierce [1] deb atalar edi. O`sha vaqtda turk grossining qiymati 15 denyega ko'tarildi. Filipp IV merosxo'rlari davrida tangadagi kumush miqdori kamaydi. Filipp V (1316-1322) davrida kumush markadan 59 1/6 pul birliklari (og'irligi 4,137 g), Filipp VI (1328-1350) davrida - 60 (og'irligi 4,08 g), Karl V (1364-1380) davrida - 96 (vazni 2,55 g) [1] zarb qilingan . Filipp VI davrida Parij zarbxonasi Parij sayyohlik grossiekvivalentlarini chiqarishni boshladi. 1352-yildan boshlab inglizlar bilan urush xarajatlarini qoplash uchun ular blan [1] [1] deb nomlangan past qiymatli tangalarni chiqarishni boshladilar.

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 СН 1993.
  2. 2,0 2,1 2,2 НС 1980.
  3. 3,0 3,1 Munzkunde 1970.
  4. Jungk 1875.

Adabiyotlar

tahrir