Serbiya Respublikasi arxivi

Serbiya Respublikasi arxivi (serbcha: Архив Републике Српске) — Serb Respublikasi hukumati huzuridagi Taʼlim va madaniyat vazirligining maʼmuriy-xoʻjalik birligi boʻlib, arxiv vazifasini bajaradi. 1993-yilda tashkil etilgan shtab-kvartirasi Banya Luka shahrida joylashgan, boshqa shaharlarda bir nechta mintaqaviy filiallariga ega.

Serb Respublikasi arxivi binosining ko‘rinishi

Faoliyat

Tashkilotning maqsadi — arxivlashtirish, madaniy, maʼmuriy, ilmiy-tadqiqot ishlarini bajarish va aholiga tegishli xizmatlarni koʻrsatish. Arxiv faoliyati Milliy Assambleya tomonidan qabul qilingan „Arxiv faoliyati toʻgʻrisida“gi qonun, Serb Respublikasi hukumati huzuridagi Taʼlim hamda madaniyat vazirligining koʻrsatmalari va qoidalari bilan tartibga solinadi. Qonunga koʻra, arxivning maqsadi davlat hujjatlari va arxiv materiallarini toʻplash, saralash, qayta ishlash, oʻrganish, saqlash, himoya qilish hamda ulardan foydalanish imkoniyatini taʼminlashdan iborat. Hujjatlar va arxiv materiallari bu yerga qonun chiqaruvchi, ijro etuvchi hamda sud hokimiyatlari, davlat idoralari, tijorat kompaniyalari, fuqarolik birlashmalari va boshqa yuridik tuzilmalardan keladi.

Arxivda ilmiy tadqiqot ishlari olib boriladi, asosan arxivshunoslik, tarix va huquqshunoslikka bagʻishlangan kitoblar, ilmiy ishlarni nashr etadi. Nashr, odatda, barcha roʻyxatdan oʻtgan xodimlar uchun muntazam ravishda oʻquv seminarlarini tashkil etadigan Serb Respublikasi arxivchilari uyushmasi ishtirokida amalga oshiriladi. Arxiv boshqa mamlakatlardagi tashkilotlar bilan aloqa olib boradi, masalan, Serbiya arxivi, Yugoslaviya arxivi, Xorvatiya davlat arxivi, Makedoniya Respublikasi davlat arxivi, Budapesht shahar arxivi, Trieste va Maribordagi Xalqaro arxivlar instituti hamda Serbiyaning bir qancha viloyat arxivlari bilan aloqa yoʻlga qoʻyilgan. Hamkorlik asosan turli koʻrgazmalar davomida arxiv materiallarini almashishdan iborat. Masalan, 2014-yilda Birinchi jahon urushining 100 yilligida arxiv Makedoneya poytaxti Skopyeda oʻtkazilgan tadbirda ishtirok etgan. Arxiv zamonaviy sanʼat muzeyi hamda Xalq va universitet kutubxonasi bilan bir qatorda Serb Respublikasi madaniy merosini muhofaza qilish boʻyicha asosiy muassasa hisoblanadi.

Tashkiliy tuzilma

Serbiya Respublikasi arxivi hukumat huzuridagi Taʼlim va madaniyat vazirligi tarkibiga kiradi. Shtab-kvartirasi Banya-Luka shahrida joylashgan, bundan tashqari, Doboja, Zvornik, Focha, Sokolac va Trebinyeda mintaqaviy filiallari mavjud. Muassasaning tashkiliy tuzilmasi ikkita sektorni oʻz ichiga oladi, ularning har birida oʻziga boʻysunadigan ikkita boʻlim mavjud. Arxivning har bir sektorini direktor oʻrinbosarlari boshqaradi.

Barcha arxivlarning umumiy maydoni 2774 kvadrat metrni tashkil etadi, shundan 1550 tasi arxiv materiallarini saqlash uchun omborga berilgan. Shtab-kvartirasi joylashgan Banya Lukadagi asosiy bino Tsarska Kucha yoki Imperator uyi deb nomlanadi. 1878-yilda Avstriya-Vengriya Bosniya va Gersegovinani bosib olgan paytda imperator armiyasi ehtiyojlarini qondirish uchun qurilgan. Yonlari 58,2×13,8 metr boʻlgan toʻrtburchaklar shaklga ega, ikki qavatni oʻz ichiga oladi, ammo podvalsiz. Bino ikki marta, 2003 va 2006-yillarda kapital rekonstruksiyadan oʻtkazildi, arxiv hujjatlarini restavratsiya qilish va konservatsiya qilish uchun jihozlar xarid qilindi. 2013-yil holatiga koʻra, tashkilotda 32 nafar xodim ishlagan, ulardan 18 nafari oliy maʼlumotli.