Shah Sulton(Selim II ning qizi)

Shohxonim Sulton (usmonli turkcha: 1544-1580) Usmonli sultoni Selim II va Nurbanu Sultonning qizi.

Shah Sulton
Shohxonim Sulton
Tavalludi 1544-yil
Vafoti 1580-yil
Konstatinopol, Usmoniylar imperiyasi
Turmush oʻrtogʻi Chaqirjiboshi Hasan og'a, Zal Mahmud posho
Bolalari Fulan Sulton, Sultonzoda Kose Husrev Posho
Otasi Selim II
Onasi Nurbanu Sulton

Biografiya tahrir

Shah Sulton taxminan 1544-yilda Konyada tugʻilgan va boʻlajak Sulton Selim II va Nurbanu Sultonning toʻngʻich farzandi boʻlgan. 1562-yil 1-avgustda Istanbulda uch karra toʻy boʻlib oʻtdi: Selimning otasi Sulaymon I oʻzining nevaralari va qizlarini (Shah sulton, Esmexon va Gevherxon) mos ravishda Chaqirjiboshi (Bosh lochin) Hasan ogʻaga turmushga berdi, ikkinchi vazir Sokollu Mehmed posho va kapudana-posho Piyale posho. Oʻsha paytdan boshlab uch opa-singil ham Istanbulda yashash uchun qoldi, u yerda Sulton Sulaymon vafotidan keyin ularning ota-onalari ham kelishdi. Hasan ogʻa vafotidan keyin Shah Sulton ikkinchi marta turmushga chiqdi[1]. 1572-yilda Zal Mahmud posho uning eriga aylandi. (E.Alderson 1574-yil 13-yanvarda Hasan ogʻa vafot etganini, ikkinchi nikohini esa 1577-yilda)[2]. 1553-yilda Zal Mahmud posho Shahzoda Mustafani qatl etishning asosiy ishtirokchilaridan biri edi. Mahmud posho oʻzining gʻoyat kuchliligi bilan ajralib turadigan Shohnoma qahramoni Zala oʻzining taxallusini oldi, chunki u faqat shahzodaning qarshiligini bostirishga muvaffaq boʻldi. 1566-yilda Zal Mahmud Posho beshinchi vazir boʻlgan, bu Shehname-i Salimxonda aks ettirilgan. 1573-yilda Venetsiya elchilarining soʻzlariga koʻra, u allaqachon uchinchi vazir edi. „Juda hamdard va minnatdor, olijanob xarakterga ega“, deb yozgan Andrea Badoaro u haqida[3]. Garzoniy Zal Mahmud poshoning intrigalarda qatnashmasligini va boshqa posholar orasida betaraf pozitsiyani egallashini qayd etgan. Aytishlaricha, Shah Sulton va uning ikkinchi eri bir-biriga shunchalik yarashganki, ular bir vaqtda kasal boʻlib, bir vaqtning oʻzida birga oʻlim toʻshagida yotgan va bir vaqtning oʻzida vafot etgan[4]. Shah Sulton 1580-yilning sentabrida Istanbulda vafot etdi va Eyoʻpdagi Zal Mahmud posho masjidida ikkinchi eri yoniga dafn qilindi[5].

Bolalari tahrir

Shah Sulton ikkinchi turmushida ikki farzand tugʻdi:

  • Fulan Sulton (1576? — 1660-yildan keyin) — Bidlisi Sharafxonning nabirasi Abdalxonga uylangan.
  • Sultonzoda Kose Husrev Posho — Odiljevazda vafot etgan, shu yerda dafn etilgan[6].

Manbalar tahrir

  1. Sakaoğlu, Necdet. Bu mülkün kadın sultanları: Vâlide sultanlar, hâtunlar, hasekiler, kadınefendiler, sultanefendiler. Oğlak Yayıncılık, 2008 — 192, 200—201 bet. 
  2. Alderson, Anthony Dolphin. The Structure of the Ottoman Dynasty. Oxford: Clarendon Press, 1956. 
  3. Peirce, Leslie P.. The Imperial Harem: Women and Sovereignty in the Ottoman Empire. Oxford: Oxford University Press, 1993 — 92 bet. ISBN 0195086775, 9780195086775. 
  4. Fetvaci E. The production of the Şehnāme-i Selim Hān : Muqarnas: an Annual on the Visual Cultures ofthe Islamic World. — 2009. — P. 263—315.
  5. Öztuna, Yılmaz. Kanuni Sultan Süleyman. Ötüken Neşriyat A.Ş., 2016. 
  6. Хаммер-Пургшталь, Йозеф фон ; Hellert,J.-J. Histoire de l'Empire ottoman, depuis son origine jusqu'à nos jours. Paris: Bellizard Barthès, Dufour & Lowell, 1836.