Shandun

Shandun (山东) — Xitoyning sharqiy qismidagi provinsiya. Shandun orol va qisman Buyuk Xitoy tekisligida, Xuanxe daryosining quyi qismida joylashgan. Sariq dengiz va uning Boxayvan qoʻltigʻi suvlari urab turadi. Maydoni 153 ming km². Aholisi 88,4 mln. kishi (1999). Maʼmuriy markazi — Szinan Shandun Iklimi moʻʼtadil, mussonli iqlim. Daryo koʻp, asosiy daryolari — Xuanxe, Veyxe. Koʻllardan Dunpinxu va Dushanxu Buyuk kanal bilan bogʻlangan. Shandun — mamlakatning iqtisodiy jihatdan rivojlangan, muqim industrial rayoni. Konchilik rivojlangan: toshkoʻmir, neft, temir rudasi, boksit, grafit, tuz qazib olinadi. Neftni qayta ishlash — yetakchi sanoat tarmogʻi. Szinan va Sindao Shandun larida yirik kora metallurgiya zdlari, Sindaoda alyuminiy zdi bor. Mashinasozlik koʻp tarmokli: elektr jihozlari, vagonlar, toʻqimachilik va qishloq xoʻjaligi mashinalari ishlab chiqarish, kemasozlik va boshqa rivojlangan. Kime, qogʻozsellyuloza, ip gazlama, oziqovqat sanoati korxonalari mavjud.

Shandun — mamlakatning muhim qishloq xoʻjaligi rayoni. Asosiy ekini — bugdoy, shuningdek, dukkaklilar, tariq, sholi, gaolyan, makkajoʻxori, batat, texnika ekinlaridan paxta, yer yongʻoq, tamaki, kanop ekiladi. Mevali bogʻ va tokzorlar bor. Chorvachilikda qoramol, choʻchqa, eshak, qoʻy va echki, yilqi boqiladi. Parrandachilik rivojlangan. Dengizdan baliq va dengiz hayvonlari ovlanadi. Xuanxe, Syaotsinxe daryolarida, Buyuk kanalda kema qatnaydi. Yirik portlari: Sindao, Yantay, Veyxay, Lunkou va Shidao. Sindao dengiz kurorti bor.

Shandun hududida Lunshan neolit davri madaniyati buyumlari topilgan. Mil. av. 8—3-asrlarda hudud Si va Lu podshohliklari tarkibida boʻlgan. Shandun — xitoylik faylasuflar Konfutsiy va Menszining vatani. 17-asrning oʻrtalaridan Xitoyning Shandun provinsiyasi.