Sharqiy Turkiston

Sharqiy Turkiston — Oʻrta Osiyodagi hudud, Xitoy tomonidan bosib olingan. (Shinjyang-Uyg`ur avtanom tumani XXR).

Sharqiy turkiston hududida 2 marotaba erkin davlatlar tashkil topgan.

• Sharqiy Turkiston Islom Respublikasi (1933).
• Sharqiy Turkiston Inqilobiy Respublikasi (1944-1949).

Tarix

Sharqiy Trukiston hududida yaqin kunlargacha xitoyliklar yashamagan. Bu hudud asosan Islom diniga eʼtiqod qiluvchi Uyg'urlar va Qozoqlar yashashgan.

Bir vaqtlar xozirgi Sharqiy Turkistonning tub aholisi tomonidan buyuk sivilizatsiya yaratilgan va Xitoy hamda O'rta Osiyo madaniyatiga katta tasir koʻrsatgan. Oʻz vatida Sharqiy va Gʻarbiy Turkiston yagona davlatga birlashgan edi.

Hududdagi islomiy toʻqnashuvlar natijasida vujudga kelgan notinch vaziyatdan unumli foydalanib olgan Jung'orlarning xoni Galdan Sharqiy Turkistonni bosib oladi. Keyinchalik Xitoyning Manchjursulolasi tomonidan bosib olinadi.1759 yilga kelib Uygʻuriston toʻliq xitoy-manchjur askarlari tomonidan bosib olinadi.Bosib olingan yer xitoy tilida Sintzyan (Yangi yer) deb atala boshlandi.

Butun XIX asr davomida Sharqiy Turkiston aholis faqat ozdlik uchun boʻlgan inqiloblar ostida yashaydi (1825—1828, 1857, Yettishahar 1862—1872 yillar). XX asrda esa 1931—1933, 1944—1949 yillarda boʻlib oʻtadi.

• Xozirgi kunga kelib XXR hududga xitoyliklarni koʻchirish faol siyosatini olib boryapti.

Havolalar

• Vatanga sayohat Arxivlandi 2009-02-20 Wayback Machine saytida.
• Uygʻuriston — mening yurtim
• Uygʻurlar-Xitoy devoridagi buyuk bomba Arxivlandi 2010-03-26 Wayback Machine saytida.
• Sharqiy Turkiston Respublikasi (1944-49gg.)
• Sintzyandagi inqilob 1944 g. Arxivlandi 2007-11-10 Wayback Machine saytida.
• Uygʻur separatizmi Arxivlandi 2008-06-26 Wayback Machine saytida.
• [1]
• Sharqiy Turkistondagi Britaniya elchisi (1944—1949) Arxivlandi 2011-07-18 Wayback Machine saytida.
• Uygʻur muammosi