Shaushka, Shausha, Shavushka[1] ― hosildorlik, urush va shifo maʼbudasi, keyinchalik xet panteoniga qabul qilingan.

Puduhepa, Shavushka oliy ruhoniyning qizi bilan xet Qiroli Xattushili III (1420-1400 miloddan) nikoh natijasida, bu maʼbuda ham qirolning himoyachi maʼbudasiga aylangani haqida eslatib oʻtilgan matnlar bizgacha yetib kelgan.

Xurrit ikonografiyasida (bosma muhrlar) Shavushkaning odatiy qiyofasi — oʻzini yalongʻoch etib, choyshabni ochadigan ayoldir[2].

Xet ikonografiyasida u qanotli, sher bilan turgan, ikki hamroh bilan birga turgan ayol sifatida tasvirlangan. Uning maqomiga koʻra, Mesopotamiya maʼbudasi Ishtarga teng edi va baʼzan xet  xanjarining yozuvlarida u bilan bir xil boʻlgan.[3].

Ibodat markazi Kitzuvadndagi Lavatsanta ibodatxonasi edi[4].

Matnlarda Shavushka nikoh muhabbatini targʻib qiluvchi, lekin baʼzida sevgini xavfli sinovga aylantira oladigan noaniq obroʻga ega maʼbuda Ishtarga oʻxshab tasvirlangan. Yazilikayadagi relyeflar maʼbudani ikki marta tasvirlaydi: birida erkak xudolari bilan, ikkinchisida esa maʼbudalar bilan tasvirlangan.Xet matnlariga koʻra, u erkak va ayol sifatida kiyinadi, bolta va boshqa qurollar kabi odatiy erkak xususiyatlariga ega, bir qator tadqiqotchilar uni androginiya nuqtai nazaridan talqin qilishgan[5].

Shavushka nomidan, bibliya olimi L. Neselovskiy-Spanoning soʻzlariga koʻra, Xetitdan boʻlgan Injil qahramoni Bat-Shua / Bat-Sheba (ruscha Bathsheba tarjimasida), yahudiy etimologiyasining asosi „qasamyod qizi“[6], keyinchalik yahudiylar tomonidan qayta koʻrib chiqilgan.

Manbalar

tahrir
  1. Beckman, Gary. „Ištar of Nineveh Reconsidered.“ JCS 50 (1998).
  2. Dyakonov I. M. Predistoriya armyanskogo naroda (istoriya Armyanskogo nagorya s 1500 po 500 g. do n.e.: xurriti, luviysi, protoarmyane) (Wayback Machine saytida 2016-04-10 sanasida arxivlangan)
  3. Beckman, Gary. „Ištar of Nineveh Reconsidered.“ JCS 50 (1998).
  4. Sirkeli Höyük — Exploring an Ancient Hittite City in Cilicia (Wayback Machine saytida 2009-01-05 sanasida arxivlangan). Accessed 11 Dec 2010.
  5. Karel van der Toorn; Bob Becking; Pieter Willem van der Horst. Dictionary of Deities and Demons in the Bible. Brill, 1999 — 758—759-bet. ISBN 90-04-11119-0. 
  6. Nesiołowski-Spanò, Łukasz. (2012). Dziedzictwo Goliata. Filistyni i Hebrajczycy w czasach biblijnych, s. 393—394.


Adabiyotlar

tahrir
  • Moran, Uilyam L. Amarna maktublari. Jon Xopkins universiteti nashriyoti, 1987, 1992. (yumshoq muqovali, ISBN 0-8018-6715-0)
  • Qadimgi Sharq tarixi, 2-qism. M. 1987-yil.

Havolalar

tahrir