Shokolad urushi

Odatda Rossiya va Ukraina o'rtasidagi tijorat armrestling qishda gaz mojarolari tufayli portlab ketadi. Biroq shu yilning boshidan beri Rossiya va Ukraina shokolad urushiga kirishdi, chunki Ukraina konfet giganti Roshenning shokoladlari va qandolat mahsulotlari Rossiyada taqiqlangan edi. Iyul oyi oxirida Rossiya sog‘liqni saqlash idoralari tomonidan e’lon qilingan taqiq Ukrainaning mashhur shokolad brendi importini bloklaydi. 21-sentabr kuni Yaltadagi Yevropa strategiyasi konferensiyasida Roshen asoschisi Pyotr Poroshenko va Rossiya prezidenti Vladimir Putinning maslahatchisi Sergey Glaziyev shokolad mojarosi va Rossiya va Ukraina o‘rtasidagi yaqinda boshlangan savdo urushi yuzasidan ommaviy ravishda to‘qnash kelishdi.

Xo'sh, nima uchun Rossiya Roshen konfet mahsulotlarini import qilishni taqiqladi?

Rasmiy bayonotda iddao qilinishicha, cheklovlar bir necha marta sanitariya me'yorlarining buzilishi natijasida yuzaga kelgan va Roshen kompaniyasining Rossiyada sotilayotgan shokolad tabletkalarida zararli kimyoviy komponent bo'lgan benzopiren topilgan. Roshen ayblovlarni rad etib, so'nggi 15 yil ichida har qanday mijozning shikoyatlari batafsil tekshirish va tekshirishga olib kelganini da'vo qilmoqda.

Tafsilotlar bo‘yicha muzokaralar olib borilmoqda, biroq Roshen mahsulotlari do‘kon peshtaxtalaridan olib tashlanganiga bir oydan oshdi.

Roshen yiliga 450 ming tonna ishlab chiqarish quvvatiga ega va 200 dan ortiq turdagi shirinliklar sotadi. Bu dunyodagi eng yirik qandolatchilar orasida 15-o'rinda turadi. Brend o'z mahsulotini asosan sobiq Sovet mamlakatlari va Shimoliy Amerikaga eksport qiladi. Kompaniya Rossiyadagi daromadini deyarli ikki baravar oshirdi, biroq agar taqiq bekor qilinmasa, Roshen to‘rtinchi chorakgacha 200 million dollarlik savdo yo‘qotadi.

Cheklovlarning yana bir sababi oligarxik siyosat bilan bog'liq bo'lishi mumkin. Poroshenko 2004-yilda Ukrainadagi rangli inqilob tarafdori edi. Oʻshandan beri u siyosat haqidagi fikrini oʻzgartirdi, biroq uning Rossiyaga nisbatan agressiv pozitsiyasi ukrainalik va rossiyalik siyosatchilar tomonidan sezildi.

Rossiya faqat o'z bozorini himoya qilishni xohlashi ham mumkin. Aniqroq qilib aytganda, bu Rossiyaning Kievning import qilinadigan transport vositalariga soliq solinishidan oddiy o'ch olishi sifatida ko'rish mumkin. Ba'zi Markaziy Osiyo va Kavkaz davlatlari, Moldaviya va Belarus kabi Roshen mahsulotlarini import qiluvchilar Roshen mahsulotlarini mutlaqo xavfsiz deb topishganini e'lon qilishdi.

Yana bir imkoniyat - Yevropa Ittifoqi va Rossiya o'rtasidagi kuch balansi. Ukraina bir necha oy ichida Yevropa Ittifoqi bilan erkin savdo shartnomasini imzolashni rejalashtirmoqda. Agar Ukraina kelishuvga qo‘shilsa, Rossiya mintaqadagi sezilarli muhim bozorni yo‘qotish xavfi ostida qoladi.

Xuddi shunday, Rossiya Ukrainani Belarus va Qozog'iston bilan bojxona ittifoqiga qo'shilishga ko'ndirmoqchi. Shu sababli, Roshen mahsulotlari Ukrainaga Yevropa Ittifoqi bilan yaqinlashayotgani uchun ogohlantirish sifatida taqiqlangan bo'lishi mumkin.

Rossiya va Ukraina umumiy tarix va madaniyatga ega. Sovet davrida uzoq vaqt Rossiya ta'siri ostida bo'lgan Ukraina ittifoqning ikkinchi muhim a'zosi edi. Sovet Ittifoqi parchalanganidan beri Rossiya sobiq Sovet davlatlari ustidan o'z ta'sirini saqlab qolishga harakat qilmoqda. Ajablanarlisi shundaki, eng og'ir zarbani eng yaqin akasi Ukraina berdi.

Bugun Ukraina o'z suverenitetini ko'proq tasdiqlagan holda Yevropa Ittifoqi bilan yaqinlashishni davom ettirmoqda. Lekin, aftidan, Rossiya bu haqiqatni tan olmayapti va Ukrainaga o'z ta'sirini saqlab qolish qat'iyatini ko'rsatmoqda.

Kiyev har ikki tomon bilan do'stona munosabatlarni saqlashga harakat qilmoqda. Ukraina fikricha, YeI va Rossiya raqobatni his qilmasligi kerak, chunki savdo almashinuvi Rossiya 2012-yil avgustida a’zo bo‘lgan Jahon savdo tashkiloti tamoyillariga asoslanadi.

Ammo Ukraina tomonining chaqiriqlariga qaramay, Rossiya bosimni davom ettirmoqda. Avgust oyi boshidan Rossiya-Ukraina chegaralarida Ukraina yuklarini tekshirish kuchaytirildi. Agar shokolad urushini hal qilib bo'lmasa, bu Ukrainada sovuq qish bo'lishi mumkin.