Staz

Staz (yun. stasis — dimlanib qolish, harakatsizlik) — naysimon aʼzolar (kapillyarlar, venalar, limfa tomirlar va boshqalar)da ulardan oʻtadigan fiziologik suyuqlik, mas, qon (gemostaz), limfa (limfostaz) va boshqalarning dimlanib, toʻxtab qolishi. Kimyoviy va fizik omillar, bakteriyalar zahari taʼsirida, tomirlar innervatsiyasining buzilishi va boshqa oqibatida roʻy beradi. Tibbiyot amaliyotida "S." termini koʻproq kapillyarlar yoki venada qon toʻxtab qolishini ifodalaydi.

 Staz - kapillyarlar, mayda arteriyalar va venalarda qon oqimining sekinlashishi va to'xtashi.

Stazning asosiy variantlarini va ularning sabablari:

  Ishemik, venoz va haqiqiy (kapillyar) turg'unlik mavjud.
  Ishemik va venoz staz ishemiya va venoz giperemiya natijasida rivojlanadi va shuning uchun bu mahalliy qon aylanishining buzilishi bilan bir xil sabablarga ega.
 Haqiqiy turg'unlikning sababi jismoniy (sovuq, issiqlik), kimyoviy (zaharlar, natriy xlorid va boshqa tuzlarning konsentrlangan eritmasi, turpentin) va biologik (mikroorganizmlarning toksinlari) omillar bo'lishi mumkin.
  Haqiqiy turg'unlik patogenezida ikkita omil katta ahamiyatga ega:

1) eritrotsitlarning intrakapillyar agregatsiyasi, ya'ni. ularning yopishtirilishi va qon oqimiga to'sqinlik qiladigan konglomeratlarning shakllanishi; 2) qonning qalinlashishi tufayli kapillyarlarda qon oqimining sekinlashishi. Ikkinchi holda, etakchi rol staz zonasida joylashgan tomirlar devorlarining o'tkazuvchanligini oshirishga tegishli.

A.B.Ataman.2000