Superyaxta [1][2][3] — katta zavqlanadigan yaxta. Ushbu termin rasmiy taʼrifga ega emas, odatda bu sinf uzunligi kamida 24 metr boʻlgan kemalarni oʻz ichiga oladi, yuqori chegarasi cheklanmagan[4].

2020-yil holatiga koʻra dunyodagi eng uzun superyaxta boʻlgan Azzam Abu-Dabi amiri Xalifa bin Zoid Al Nahayonga tegishli.

Odatda, kabinalar, texnik bloklar va xodimlar uchun joylarga qoʻshimcha ravishda, superyaxta vertolyot maydonchasi, suzish havzalari, sport zallari, qayiqlar, kinoteatr[5] bilan jihozlangan. Ekipaj 50 dan 100 kishigacha, ularning yarmi bortda, ikkinchisi esa doimiy shay holatda boʻlgan qirgʻoqda[4].

Narxi tahrir

Bunday yaxtalar oʻnlab, baʼzan esa yuzlab million yevroga tushadi. Shunday qilib, 2017-yilgi maʼlumotlarga koʻra, Amels kemasozlik zavodida qurilgan Limited Edition 188 rusumli yaxta uzunligi 58 metr va tonnaji 970 tonnaga yaqin boʻlishi mumkin, taxminan 58 million yevro. Uzunligi 83 metr va tonnaji ikki ming sakkiz yuz yigirma etti tonna boʻlgan Limited Edition 272 allaqachon 169 million yevroga tushishi mumkin edi. Superyaxtaning narxi nafaqat oʻlchamiga, balki texnik jihozlari va interyer dizayni qanchalik murakkabligiga ham bogʻliq[6].

Yillik operatsion xarajatlar odatda yaxta qiymatining 15% ni tashkil qiladi[4].

Bozor tahrir

2021-yilda dunyoda superyaxtalarga buyurtmalar soni 821 donani tashkil qildi[5]. Dunyodagi 200 ta eng yirik yaxtaning uchdan bir qismi Yaqin Sharq aholisiga tegishli. Ular yaxtalaridan nafaqat dam olish, balki konferensiyalar va biznes muzokaralar uchun ham foydalanishadi. Koʻpgina superyaxta egalari ularni texnik xizmat koʻrsatish va saqlashning yuqori xarajatlarini qisman qoplash uchun ijaraga berishadi. Koʻpincha ular oʻzlari bortda 2 oydan koʻp vaqt sarflamaydilar. Superyaxta ijarasi narxi haftasiga 20 000 dan 4 million dollargacha boʻlishi mumkin[7].

2022-yil inqirozi tahrir

2022-yil bahorida Ukrainada harbiy harakatlar avj olgani superyaxtalar bozorida inqirozga olib keldi[4]. Bloomberg xabariga koʻra, rossiyalik oligarxlarga qarshi xalqaro sanksiyalar joriy etilishi bilan Yevropa davlatlari va AQSh rasmiylari qiymati qariyb 2 milliard dollarlik kamida 16 ta superyaxtani hibsga olgan. Jumladan: Dilbar (egasi — Alisher Usmonov)[4] va Shehrazade, Vladimir Putin bilan aloqador va 700 million dollarga baholangan[8].

Manbalar tahrir

  1. Валгина Н. С., Еськова Н. А. и др.. Правила русской орфографии и пунктуации. Полный академический справочник, M.. ISBN 978-5-699-18553-5. 
  2. Русский орфографический словарь. Изд. 4-е, испр. и доп., M.. ISBN 978-5-462-01272-3. 
  3. „суперпользователь - с утра“. Орфографический академический ресурс «АКАДЕМОС». Институт русского языка им. В. В. Виноградова Российской академии наук. Qaraldi: 2022-yil 17-aprel.
  4. 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 Megayachts and oligarchs: ‘Weʼre scared of getting close to wrong money’, BBC, 1.05.2022
  5. 5,0 5,1 „Schitaetsya xoroshim tonom“: pochemu milliarderi skupayut superʼyaxti
  6. Razmer imeet znachenie: superʼyaxti i ix vladelsi
  7. 10 faktov, chto skoree vsego vi ne slishali o superyaxtax
  8. Italy orders seizure of yacht linked to Putin, BBC, 7.05.2022