Tailand iqlimi
Tailand iqlimiga mavsumiy xususiyatga ega boʻlgan musson shamollari (janubiy-gʻarbiy va shimoli-sharqiy musson) taʼsir koʻrsatadi. esadigan Maydan oktyabrgacha davom etadigan janubi-gʻarbiy musson Hind okeanidan Tailandga iliq, nam havo harakati bilan ajralib turadi, bu esa mamlakatning aksariyat qismida moʻl-koʻl yomgʻir yogʻishiga sabab boʻladi. Oktyabrdan fevralgacha faol boʻlgan shimoli-sharqiy musson Xitoydan Tailandning koʻp qismiga sovuq va quruq havo olib keladi. Tailand janubida shimoli-sharqiy musson oʻsha mintaqaning sharqiy qirgʻogʻida yumshoq ob-havo va moʻl-koʻl yogʻingarchilik keltiradi. Tailandning aksariyat qismida „tropik nam va quruq yoki savanna iqlimi“ mavjud. Janubning aksariyat qismi va sharqiy qismi tropik musson iqlimiga ega. Janubning bir qismi ham sub-tropik oʻrmon iqlimiga ega .
Tailandda uch fasl bor. Birinchisi, yomgʻirli yoki janubi-gʻarbiy musson mavsumi (may oyining oʻrtalaridan oktyabr oyining oʻrtalariga qadar) mamlakatning aksariyat qismida hukmronlik qiladi. Bu fasl moʻl-koʻl yomgʻir bilan tavsiflanadi, avgust va sentyabr oylari yilning eng namgarchilik davri hisoblanadi. Bu vaqti-vaqti bilan suv toshqinlariga olib kelishi mumkin. Janubi-gʻarbiy musson tufayli yogʻadigan yogʻingarchilikdan tashqari, Intertropik konvergentsiya zonasi (ITCZ) va tropik siklonlar ham yomgʻirli mavsumda kuchli yogʻingarchilikni keltirib chiqaradi. Shunga qaramay, quruq davrlar odatda iyundan iyul oyining boshigacha bir-ikki hafta davomida sodir boʻladi. Qish yoki shimoli-sharqiy musson oktyabr oyining oʻrtalaridan fevral oyining oʻrtalarigacha boshlanadi. Tailandning koʻp qismi bu mavsumda quruq ob-havoga, yumshoq haroratga ega. Tailandning janubiy qismi bundan mustasno, ayniqsa oktyabrdan noyabrgacha moʻl-koʻl yomgʻir yogʻadi. Yoz yoki mussongacha boʻlgan fasl fevral oyining oʻrtalaridan may oyining oʻrtalarigacha davom etadi va issiqroq ob-havo bilan ajralib turadi.
Ichki tabiati va kengliklari tufayli Tailandning shimoliy, shimoli-sharqiy, markaziy va sharqiy qismlarida uzoq vaqt davomida iliq ob-havo kuzatiladi. Yilning eng issiq davrida (martdan maygacha) harorat odatda 40 °C (104 °F) yoki undan yuqori darajaga etadi, dengiz shabadalari moʻtadil boʻlib, tushdan keyin haroratli qirgʻoq hududlari bundan mustasno. Janubiy Tailand yil davomida yaxshi ob-havo bilan ajralib turadi, dengiz taʼsiri tufayli haroratning kunlik va mavsumiy oʻzgarishlari kamroq.
Mamlakatning koʻp qismida yillik oʻrtacha yogʻingarchilik 1200 dan 1600 mm gacha (47 dan 63 dyuymgacha) tushadi. Biroq, Tailand janubidagi gʻarbiy sohildagi Ranong viloyati[1] va Trat[2] provinsiyasining sharqiy qismlari kabi togʻlarning shamol tomonidagi ayrim hududlarda yiliga 4500 mm (180 dyuym) dan ortiq yogʻingarchilik tushadi. Eng qurgʻoqchil hududlar markaziy vodiylarning sohil tomonlari va janubiy Tailandning eng shimoliy qismi boʻlib, bu yerda oʻrtacha yillik yogʻin miqdori 1200 mm (47 dyuym) dan kam. Tailandning koʻp qismi (shimoliy, shimoli-sharqiy, markaziy va sharqiy) shimoli-sharqiy musson davrida quruq ob-havo va janubi-gʻarbiy musson davrida koʻp yogʻingarchilik bilan ajralib turadi. Tailandning janubiy qismlarida moʻl-koʻl yogʻingarchilik shimoli-sharqida ham, janubi-gʻarbiy qismida ham musson fasllarida sodir boʻladi.
Manbalar tahrir
- https://en.wikipedia.org/wiki/Trat_province
- https://www.tmd.go.th/en/archive/thailand_climate.pdf (Wayback Machine saytida 2019-04-11 sanasida arxivlangan)
- https://php.radford.edu/~swoodwar/biomes/?page_id=105
- https://www.droughtmanagement.info/literature/UNW-DPC_NDMP_Country_Report_Thailand_2014.pdf