Tessera

Tessera (koʻplik shakli: tesserae, qisqacha shakli: tessella) — odatda kvadrat shaklida hosil boʻlgan, mozaika yaratishda ishlatiladigan individual plitka. Bundan tashqari, abaciscus yoki abaculus sifatida ham tanilgan^[1].

Avliyo Pyotr bazilikasida tesseradan yasalgan mozaika, Vatikan shtati, Italiya

Yuqoridagi rasmning pastki chap burchagiga yaqinroq. Toʻliq rasmni diqqat bilan tekshirish individual tesserani koʻrsatadi.

Tarixiy tesseralar

Bokira ona va bola, Ayasofiyaning apsis mozaikasi, kuchli yorqin oltin tesseralar bilan ajralib turadi.

Eronning Kermon viloyatidagi qadimiy Shahdod shahrida topilgan eng qadimgi tesseralar miloddan avvalgi 3-ming yillikka oid.

Erta antik davrda mozaikalar tabiiy ravishda hosil boʻlgan rangli shakillardan tashkil topgan. Miloddan avvalgi 200 yilga kelib, ellinistik — yunon mozaikalarida kesilgan tosh tesseralar ishlatilgan. Masalan, Gretsiyaning Delos mozaikasida ellinistik davrdan saqlanib qolgan katta miqdordagi materiallarni topish mumkin, ular miloddan avvalgi 2-asr oxirlariga tegishli. Qadimgi Rim dekorativ mozaik panellari va pol mozaikalari ham miloddan avvalgi 2-asrda, ayniqsa Pompey kabi joylarda ishlab chiqarilgan. Marmar yoki ohaktosh kichik kubiklarga kesilgan va tasviriy dizaynlar va geometrik naqshlarga joylashtirilgan.

Keyinchalik tesseralar rangli shishadan yoki metall plyonkalar bilan qoplangan shaffof oynadan yasalgan. Vizantiyaliklar oltin barg bilan tesseralardan foydalanganlar, bu holda shisha boʻlaklari tekisroq boʻlgan. Bu tesseralar orasidan, shuningdek, ularning old qismidan oltin rangli aks hosil qildi va bu hatto oddiy oltin bargdan ham koʻproq boy va yorqinroq taʼsir koʻrsatdi^[2].

Zamonaviy tesseralar

Mozaik plitkalarni kesish uchun bolgʻa va chidamli yogʻoch blok.

Shishasimon tesseralar

Bular bir xil shakl va oʻlchamdagi ishlab chiqarilgan shisha plitkalardir. Ular eritilgan shisha tovoqlarga quyiladi va pishiriladi. Oʻrnatish paytida sementga yopishish uchun ularning pastki qismida chiziqlar izi qoʻyiladi.

Keramika tesseralar

Bu sotib olingan materiallarning eng arzon assortimenti boʻlib, ular sirlangan yoki sirlanmagan boʻlishi mumkin. Yaltiroq keramik plitkalar loyning yuqori qismiga boʻyalgan rangga ega va keyin pechda yuqori haroratda pishiriladi. Ular hajmi jihatidan farq qiladi^[3].

Smalti

Bu klassik mozaik material boʻlib, bu shaffof boʻlmagan shisha, pechda katta plitalarda pishiriladi. Soʻngra bolgʻa va qattiq chisel bilan kichik kubiklarga kesiladi. Ularning tartibsiz qoplamasi ularni yorugʻlikning ajoyib reflektoriga aylantiradi. U Venetsiyada ishlab chiqariladi va rangi va vazni boʻyicha sotiladi^[4]^[5].

Oltin smalti

Ushbu plitka ikki qatlamli shisha orasiga oʻrnatilgan oltin va kumush barglardan yasalgan va metallga joylashtirish uchun pechda ikki marta pishirladi va tayyor mahsulot hosil boʻladi.

Oyna boʻlaklari shisha kesish doʻkonlaridan kesilgan holda sotuvga chiqadi.

Shaffof boʻlmagan vitraylar shisha kesgich yordamida kichikroq qismlarga kesiladi va boʻlaklar katta choyshablar shaklida tayyor boʻladi.

Maishiy keramik plitkalar va chinni

Turli xil uy-roʻzgʻor buyumlari, jumladan, sopol parchalari ishlab chiqarishda, trencadís yoki pique assiette texnikasida foydalanish mumkin.

Yana qarang

Manbalar

↑ Vseobщaya istoriya arxitekturi /red. kollegiya/V 12 tomax. — M: 1970.
↑ Asqarov.Sh.J. Arxitektura tarixi. — Toshkent: 2009-yil
↑ „Mosaic Tiles Guide“. Monday, 12 April 2021
↑ Govind, Ranjani. „Small tiles, big tales“. The Hindu. Qaraldi: 25-sentabr 2015-yil.
↑ Menhem, Chantal. „Numerous Tiles and Tesserae Making Mosaics“. Mozaico (24-iyun 2015-yil). 25-sentabr 2015-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 25-sentabr 2015-yil.

[1] Vseobщaya istoriya arxitekturi /red. kollegiya/V 12 tomax. — M: 1970.

[2] Asqarov.Sh.J. Arxitektura tarixi. — Toshkent: 2009-yil

[3] „Mosaic Tiles Guide“. Monday, 12 April 2021

[4] Govind, Ranjani. „Small tiles, big tales“. The Hindu. Qaraldi: 25-sentabr 2015-yil.

[5] Menhem, Chantal. „Numerous Tiles and Tesserae Making Mosaics“. Mozaico (24-iyun 2015-yil). 25-sentabr 2015-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 25-sentabr 2015-yil.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]