Texnik kimyo

Texnik kimyo - texnologiyaning kimyoviy jihatlari boʻlib, texnologik jarayonlar kimyosi bilan bevosita shugʻullanadigan kimyo fanining bir qismi hisoblanadi.

Bunga koʻpincha toʻqimachilik kimyosi, materiallarni qayta ishlash kimyosi, shisha kimyosi (optik sanoat bilan bogʻliq), shuningdek, iqtisodiyotning kimyoviy jihatlarini oʻz ichiga oladi.

Tarixi

XV — XVII asrlar texnik kimyoning boshlanishi davri hisoblanadi.

• XV asr oʻrtalarida shamol ishlab chiqarish texnologiyasi ishlab chiqilgan.
• Harbiy sanoat ehtiyojlari porox ishlab chiqarish texnologiyasini takomillashtirish boʻyicha ishlarni ragʻbatlantirdi.
• XVI asr davomida oltin ishlab chiqarish ikki baravar, kumush ishlab chiqarish esa 9 baravar oshdi.

Qurilishda, shisha ishlab chiqarishda, gazlamalarni bo‘yashda, oziq-ovqat mahsulotlarini konservalashda, teri boyitishda foydalaniladigan metall va turli materiallar ishlab chiqarish bo‘yicha fundamental ishlar amalga oshirildi.

Spirtli ichimliklarni isteʼmol qilishning kengayishi bilan distillash usullari rivojlantirilmoqda, yangi distillash apparatlari ishlab chiqarildi. Koʻplab ishlab chiqarish laboratoriyalari, birinchi navbatda, metallurgiya laboratoriyalari qurildi.

• Oʻsha davrning kimyo texnologlari orasida 1540-yilda Venetsiyada "Pirotexnika toʻgʻrisida" klassik asari nashr etilgan va minalar, minerallarni sinash, metallarni tayyorlash, distillash, harbiy sanʼatga oid 10 ta kitobni oʻz ichiga olgan Vannoccio Biringuccio (1480-1539) ni qayd etishimiz mumkin.
• Yana bir mashhur risola „ Togʻ-kon va metallurgiya toʻgʻrisida“ ni Jorj Agrikola (1494-1555) yozgan.
• Rus tilidagi birinchi texnik kimyo kitobi tarjimon Mixail Agentov tomonidan XVIII asrda yozilgan.

Zamonaviy kimyo texnologiya

• Rossiya Fanlar akademiyasining Ural filiali Texnik kimyo instituti (ITKh, Perm).
• Jurnallar
  • „Toʻqimachilik kimyosi“
  • „Materiallarni qayta ishlash fizikasi va kimyosi“
  • „Barqaror rivojlanish uchun kimyo“
  • „Yoqilgʻi va moylar kimyosi va texnologiyasi“
  • „Qattiq yoqilgʻi kimyosi“
  • „Bugungi kunda kimyo sanoati“.

Manbalar

• Ablesimov N. E. Kimyo konspekti: Umumiy kimyo boʻyicha maʼlumotnoma va oʻquv qoʻllanma — Xabarovsk: Uzoq Sharq davlat universiteti nashriyoti, 2005. — 84 b.
• Ablesimov N. E. Dunyoda nechta kimyo mavjud? 2-qism. // Kimyo va hayot — XXI asr. — 2009. — No 6. — S. 34-37.