Hech narsa kitobi (inglizcha: The Nothing Book) 1974-yilda Qoʻshma Shtatlarda nashr etilgan boʻsh sahifalardan iborat kitobdir.

Umuman olganda, har qanday daftarcha boʻsh sahifalar kitobi hisoblanadi. Kitob va daftar oʻrtasidagi nozik farqdan foydalangan holda, „Harmony Books“ nashriyoti 1974-yilda hajmi 192 ta boʻsh sahifadan (moleskins va boshqa daftarlarning standart hajmi) iborat boʻlgan „Hech narsa kitobi“ deb nomlanuvchi kitobni nashr qilgan. Publitsist Stefan Kenfer bu haqida Time jurnalida „Hech narsa kitobi – arzimagan kitoblarning eng yaxshi masxarasidir“ deb izoh berdi. Koʻrinishidan kitobga talab kuchli boʻlgan chunki oʻsha yilning oxirida 160 sahifali ikkinchi nashr taqdim etildi[1]. Ushbu nashr alohida sarlavhaga ega edi: „Undan biror narsa yaratmoqchimisiz?“ (inglizcha: Wanna make something of it?). Kitob muqovasida Eduard Dalbergning epigrafi qayd etilgan: „Hech narsani tushunish uchun koʻp vaqt kerak boʻladi“ va nashriyotchilarning quyidagi izohlari:

Bernard Shoudan kimsasiz orolga qanday beshta kitob olib borishini soʻrashganda, u oʻzi bilan beshta boʻsh sahifali kitobni olib ketmoqchiligini aytgan. „Hech narsa“ kitobi aynan shunday kitob hisoblanadi. Imkoniyatlar cheksizdir. Oʻz romaningizni yozing, oʻzingizning retseptlar toʻplamingizni yarating, chizing, roʻyxatlar tuzing, qaydlar yozing, avtograflar toʻplang, sheʼr yozing, taʼtilni rejalashtiring, kundalik yozishni boshlang, qaydlarni yopishtiring, kiyimlarni loyihalashtiring, oʻzingizning kashta tikish yoki trikotaj uslubingizni ixtiro qiling, shunchaki hordiq uchun yozing, qoʻshiqlarni toʻplang, muhim sanalarni belgilang, mehmonlarning fikrlarini toʻplang, gullarni sugʻoring, sevimli hikmatlarni toʻplang, kulgili hikoyalarni toʻplang yoki ixtiro qiling, tasavvuringizni ishlating – biror narsa qiling! Hech narsa kitobi sizning kitobingiz, demak u siz xohlagan narsaga aylanishi mumkin. Bayron aytganidek,

Agar nashrda qayd etilsangiz, butunlay xursand boʻling:
Kitob hech narsa boʻlmasa-da, lekin hali ham kitob![2]

Vaqt oʻtishi bilan gʻoyaning mashhurligi oʻsib bordi va nashriyot „Hech narsa kitoblari“ ni nashr qila boshladi: masalan, 1980-yilda „Hech narsaning orzu kitobi“ (inglizcha: Dream Nothing Book: Sleep on It!, moviy sahifalari va bulutli tasvirlar bilan) nashriyotlar tomonidan mashhur seriyaga eng yangi qissa sifatida eʼlon qilindi[3].

Kelajakda „Hech narsa kitobi“ Kazimir Malevichning „Qora kvadrat“, Jon Keyjning „4 daqiqa 33 soniya“ pyesasiga oʻxshash oʻziga xos kontseptual harakat deb atala boshlandi. Ehtimol, bu matematikaning mashhur populyarizatori Martin Gardnerning „Hech narsaning ahamiyati“ inshosida eslatib oʻtilgani bilan bogʻliqdir (inglizcha: The Significance of Nothing).

Keyinchalik, sarlavhali muqovaga qoʻshimcha ravishda boʻsh sahifalar bloki boʻlgan boshqa kitob nashrlari paydo boʻldi. Xuddi shunday 2011-yilda Britaniyalik Sheridan Simov "Barcha erkaklar nima haqida oʻylaydilar " nomli kitobini nashr etdi (inglizcha: What Every Man Thinks About Apart From Sex), boʻsh sahifalardan iborat boʻlib, muallifning fikriga koʻra, uning „hayratlantiruvchi xulosasi“ aks etishi kerak yaʼni erkaklar endi hech narsa haqida oʻylamaydilar; Daily Telegraph gazetasiga koʻra, kitob talaba yoshlar orasida katta muvaffaqiyat qozongan[4].

Manbalar

tahrir