Trindade-e-Martin-Vas (portugalcha: Arquipélago de Trindade e Martim Vaz) — Atlantika okeanidagi vulqonli orollar guruhi. Ular Braziliya, Espirito Santo shtatiga tegishli. 1502-yilda portugal navigatori Xuan de Nova tomonidan kashf etilgan. Ular yashamaydilar.

Trindade-e-Martin-Vas
Geografiya
Maydoni 10,4 km2
Dengiz sathidan balandligi 620 m.
Ma'muriyat
Davlat Braziliya
Mintaqa Vitoria
Demografiya
Qo'shimcha ma'lumot

Geografiya

tahrir
 
Martin-Vas orollari xaritasi.
 
Martin-Vas orollarining sunʼiy yoʻldosh tasviri.

Arxipelag beshta alohida oroldan iborat:

Trindade

tahrir

Trindade — Braziliya qirgʻoqlaridan 1200 km uzoqlikda joylashgan kichik orol (Vitoriya shahridan 740 mil sharqda). Materik qirgʻoqlaridan bir necha yuz kilometr sharqqa borib, baʼzan toshli qoyalar koʻrinishida suv ustida koʻtarilgan gʻiybatlar va dengiz togʻlari chizigʻi choʻzilgan. Trindade orolining maydoni 10,1 km² ni tashkil qiladi, ammo bu tubsizlikdan taxminan 5 km chuqurlikdan koʻtarilgan ulkan suv osti vulqon konusining kichik bir qismidir. Agar biz suv sathidan yuqoriga chiqadigan 600 m ni qoʻshsak, natijada konusning mutlaq balandligi er yuzidagi eng katta vulqonlarning balandligiga yaqinlashadi. Vulqonning er usti qismi atigi 2 million yil. Atrofdagi boyotlar va dengiz togʻlari hali etarlicha oʻrganilmagan, ammo ularning tekis tepalari ular bir paytlar, ehtimol, uchinchi davrda, dengiz yuzasiga yaqin joylashgan boʻlishi mumkinligini koʻrsatadi. Agar vulqon faolligi qayta tiklansa, Trindadening oʻzi ham xuddi shunday taqdirni kutishi mumkin.

Hikoya

tahrir

Trindade afsonaviy Assenzao oroli boʻlib, 1502-yilda portugaliyalik navigator Xuan de Nova tomonidan kashf etilgan va uch asr davomida koʻplab sayohatchilarning izlanish mavzusi boʻlib xizmat qilgan.

1700-yilda Trindade inglizlar tomonidan qoʻlga olindi va keyinchalik uni portugallarga berishga majbur boʻldi. Ikkinchisi u yerda 1785-yilda La Perouse tashrifi paytida mavjud boʻlgan aholi punktiga asos solgan. Bu befoyda va qimmat turar joy tez orada tashlab ketildi[1].

1893-yilda Trinidadga kelgan amerikalik sarguzashtchi Jeyms Xarden-Xikki oʻzini shahzoda deb eʼlon qilib, Trinidad knyazligi tashkil etilganini eʼlon qildi[2][3].

1895 yil iyul oyida inglizlar Atlantika okeanida strategik muhim mavqega ega boʻlgan orollar ustidan nazoratni qoʻlga kiritdilar. Jeyms Xarden-Xikki Trindade va Martin-Vasni tark etishga majbur boʻldi. Shundan soʻng u hokimiyatni qaytarishga, jumladan, AQShni vositachilikka jalb qilish orqali behuda harakat qildi.

Keyin Braziliya orollar ustidan suverenitetini tan oldi. Ular hozirda Braziliyaning kichik dengiz bazasiga ega.

Qiziq faktlar

tahrir

Bir versiyaga koʻra, bu yerda qaroqchi Benito Bonito Lima cherkovlaridan talon-toroj qilingan xazinalarni yashirgan. Biroq, bu xazinalarning mavjudligi juda shubhali.

Orol filmga tushirilgan eng mashhur NUJ kuzatuvlaridan biri joylashgan joy. 1958-yil 16-yanvarda soat 12:15 da Admiral Saldanha Trindadening janubiy qirgʻogʻida langar qoʻydi va Rio-de-Janeyroga suzib ketishga tayyorlanayotgan edi. Kema ekipaji va yo‘lovchilaridan 48 kishi orolga yaqinlashib kelayotgan NUJni ko‘rgan. Boshqa tadqiqotchilar ushbu fotosuratlarning haqiqiyligiga shubha qilishadi.

Manbalar

tahrir
  1. Vern J. Istoriya velikix puteshestviy. Kniga tretya: Puteshestvenniki XIX veka. 1993
  2. Bryk, William, „News & Columns“. 2006-yil 30-aprelda asl nusxadan arxivlangan., New York Press, v 15 no 50 (Dec 10, 2002)
  3. "Principality of Trinidad: John H. Flagler’s Son-in-Law Is Its Sovereign, Self-Proclaimed as James I," New York Times, June 10, 1894, p 23

Havolalar

tahrir