Umumiy tartibli koloniyalar

Umumiy tartibli koloniyalar – bu ozodlikdan mahrum etilgan shaxslarni saqlash uchun mo‘ljallangan jazoni ijro etish muassasalari bo‘lib, ularning tartib-qoidalari boshqa turdagi koloniyalarga nisbatan biroz yumshoqroq hisoblanadi. O‘zbekiston qonunchiligiga ko‘ra, umumiy tartibli koloniyalar bir nechta toifaga bo‘linadi:

1. Og‘ir jinoyat sodir etib, birinchi marta ozodlikdan mahrum qilingan erkaklar saqlanadigan koloniyalar

Ushbu koloniyalar odatda birinchi marta jinoyat sodir qilgan shaxslar uchun mo‘ljallangan. Bu shaxslar jamiyat uchun jiddiy xavf tug‘dirishi mumkin bo‘lsa-da, ular hali to‘g‘ri yo‘lga qaytish imkoniyatiga ega.

Masalan: Ularning jazoni o‘tash sharoitlari shunday tashkil qilinadiki, ular o‘z xatti-harakatlarining noto‘g‘riligini anglab, jamiyatga moslashish uchun o‘zini tayyorlashga harakat qiladi.

2. O‘ta og‘ir jinoyat sodir etib, birinchi marta ozodlikdan mahrum qilingan erkaklar saqlanadigan koloniyalar

Bu turdagi koloniyalarda birinchi marta, ammo o‘ta og‘ir jinoyat sodir qilgan erkaklar saqlanadi. O‘ta og‘ir jinoyatlar (masalan, qotillik, jinoyatni uyushgan holda sodir etish) ijtimoiy xavfi yuqori bo‘lgani bois, mahkumlarga nisbatan nazorat kuchaytiriladi.

Bu koloniyalarda mahkumlarning tuzalishi va tarbiyasi uchun maxsus dasturlar joriy qilinishi tartib qoidalar yanada qat’iyroq bo‘ladi.

3. Og‘ir yoki o‘ta og‘ir jinoyat sodir etgan ayollar saqlanadigan koloniyalar

Ushbu koloniyalar ayollar uchun maxsus tashkil etilgan bo‘lib, jinoyatning og‘irlik darajasiga qarab turli tartib-qoidalar mavjud. Ayollar koloniyalarida mehnat va tarbiya jarayonlari erkaklar koloniyalaridan farqli ravishda tashkil etiladi. Bu yerdagi asosiy maqsad – ayollarning ijtimoiy hayotga qaytishiga yordam berish.

Bunday koloniyalarda mahkumlarga psixologik yordam, kasb-hunar o‘rgatish va mehnat bilan band qilish kabi imkoniyatlar beriladiUmumiy tartibli koloniyalarning asosiy maqsadi jinoyat sodir etgan shaxslarni tuzatish, ularni jamiyatga qayta moslashishga tayyorlash va qayta jinoyat sodir etishining oldini olishdir. Bu jarayonda mehnat, tarbiya va nazorat muhim o‘rin tutadi. Shuningdek, mahkumlarga psixologik va pedagogik yordam ko‘rsatiladi, bu esa ularning hayotga boshqa nigoh bilan qarashiga ko‘maklashadi

[1]