Vikipediya

Uzunada

Uzunada yoki Uzun ada (tarjimasi: uzun orol) — Turkiyaning gʻarbiy sohilida joylashgan Izmir koʻrfaziga kirish joyidagi orol. Hududi 26,8 km2. U Gʻarbda Turkiyaning Karaburun yarim oroli, sharqda Foça tumani orasida joylashgan. Orol Turkiyada toʻrtinchi, Egey dengizi boʻyicha esa uchinchi yirik orol hisoblanadi. Nomlari bir qancha boʻlib, qadimda nomi Drymoussa (Δρυμούσσα) deb atalgan[1].

Turkiyaning gʻarbiy tomonidagi Karaburun yarim orolining xaritasi. Uzunada — Izmir koʻrfazining chap tomonida joylashgan orol.

Keyinchalik Makronisi (uzun orol) hamda Englezonisi (inglizlar oroli) deb ham yunonchada nomlangan[2]. Enclazomenisi nomi qadimgi shahardan, Clazomenae esa qarama-qarshi tomonidagi qirgʻoq nomidan olib qoʻyilgan[3]. Janubiy tomonida bir nechta kichik orollar boʻlib, Yassıca oroli ham shu jumlaga kiradi, uni Chustan oroli deb ham atashadi[4].

Uzunada soʻzi Turkiyaning boshqa Egey dengizi sohilidagi orollarining nomida ham mavjud. Hozirda harbiy harakatlar tufayli Uzunadaga tashrif buyurish aholi uchun taqiqlangan[5].

Tarixi

tahrir

Tarixiy hujjatlarda Uzunada nomini tarixchi Thucydides tomonidan Peloponnes urushi 20-yilidagi kuchli shamol boʻlganida spartalik navarx Astyochus kemalarini sakkiz kun shu orolga qoʻygani haqida eslab oʻtilgan[6].

 
Britaniya tomonidan Uzunadani bosib olgani uchun chiqarilgan marka koʻrinishi, 1916-yil, Usmonlilar imperiyasi.

Milodddan avvalgi 188-yilda Apamea shartnomasi tuzilib, orol Klazomena shahri tasarrufiga oʻtkazilgan[7][8]. 1914-yilga kelib bu hududda 2000 ga yaqin Usmonlilar istiqomat qilgan. Ammo XIX asrda inglizlar ham orolga daʼvogarlik qilishgan[9]. Birinchi jahon urushi davrida Britaniyaning Oʻrta Yer dengizi floti 1916-yilda orolni egallab oladi va nomini Chustan deb oʻzgartiradi. Ular bu yerda pochta markalari chiqara boshlaydi[10][11]. Gretsiya va Turkiya oʻrtasida aholi almashinuvidan keyin orolning koʻpchilik aholisi Magnesiadagi Nea Ioniaga koʻchib oʻtgan[12].

Manbalar

tahrir
  1. ↑ "Turkey's Statistical Yearbook 2013". Turkish Statistical Institute. Qaraldi: 2014. p. 7.. 
  2. ↑ „UZUNADA KİMİN?“. Yeni Asır (article in Turkish re island ownership, notes prior name of "Englezonisi (İngilizlerin adası)") (2012-yil 16-noyabr).
  3. ↑ „US GeoNames database“.
  4. ↑ „Mediterranean Pilot, Volume 4“. Qaraldi: pp. 191-92 (4th ed. 1908).
  5. ↑ [US GeoNames database „US GeoNames database“].
  6. ↑ „Thucydides, 8.31“. (" He was himself carried to Phocaea and Cymè, and the remainder of the fleet put into the islands, Marathussa, Pelè, and Drymussa, which lie off Clazomenae. There, being detained eight days by the weather, they spoiled and destroyed part of the property of the Clazomenians which had been deposited in the islands"). 2019-yil 27-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2024-yil 7-aprel.
  7. ↑ A Dictionary of Greek and Roman Geography, Volume 1. Qaraldi: p. 632 (1872). 
  8. ↑ Pinkerton, John. Qaraldi: p. 653 (1811). 
  9. ↑ [Turkish Island Romance, „Turkish Island Romance“]. Akaroa Mail and Banks Peninsula Advertiser, Volume LI, Issue 5241, 10 December 1926, Page 1 (reprinted from The London Times). Qaraldi: 10 december 1926, page 1.
  10. ↑ Stamp Collectors will be Kept Busy. The Tomahawk. 
  11. ↑ „SMALL ISLANDS IN THE NEAR EAST“. PHILATELIC EXPERTS. Qaraldi: 2015-yil 22-may.
  12. ↑ „"Εγγλεζονήσι, πολιτιστικός σύλλογος Νέας Ιωνίας Μαγνησίας“. http://www.eglezonissi.greatnow.com/. 2013-yil 16-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 16-iyul. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Uzunada&oldid=4374028" dan olindi