Valentina Yevhenivna Lisitsa (1973-yil[2]) – pianinochi[3][4]. Lisitsa oʻz faoliyatini ijtimoiy tarmoqlarda mustaqil ravishda boshlagan, dastlab tur tashkilotchisi yoki rekord kompaniyasi bilan shartnoma imzolamagan. 2012-yilgacha u YouTube'da eng koʻp koʻrilgan pianinochilardan biri boʻlgan[5][6]. 2015-yilda Toronto Simfonik Orkestri uning Rus-Ukraina urushi davomida pro-rus separatistlarni qoʻllab-quvvatlovchi ijtimoiy tarmoq postlari sababli uning solo ijrolarini bekor qildi[7][8].

Valentina Lisitsa

2003-yila Lisitsa
Umumiy maʼlumot
Tavalludi 1973 (yoshi 50–51)
Fuqaroligi SSSR, AQSh va Rossiya[1]
Kasbi Klassik pianinochi
Janr Klassik
Faoliyat yillari 1977–yildan hozirgacha
Veb-sayt valentinalisitsa.com

Hayoti va faoliyati

tahrir
 
2010-yilda Valentina Lisitsa pianino chalishi

Valentina Lisitsa Kievda (sobiq Ukrain SSR, hozirgi Kyiv, Ukraina) tugʻilgan. Onasi, shuningdek, Valentina, tikuvchi, otasi Evgeny esa muhandis boʻlgan[5]. Uning katta akasi Eugene 2009-yilda vafot etgan[4][5].

U uch yoshida pianino chalishni boshlagan va toʻrt yoshida birinchi solo chiqishini oʻtkazgan[9]. Onasi tomonidan rus va polyak naslidan, otasi esa ukrain naslidan kelib chiqadi[7][10].

Lisitsa Lysenko musiqa maktabini va keyin Kyiv konservatoriyasini tamomlagan[11], u yerda kelajakdagi erining yaʼni Alexei Kuznetsoff, bilan birga Dr. Ludmilla Tsvierko ostida oʻqigan[12]. Kuznetsoff bilan tanishgach, u musiqaga jiddiyroq yondoshishni boshlagan[13]. 1991-yilda ular Miami, Floridadagi Murray Dranoff Ikki Pianino Musobaqasida birinchi oʻrinni qoʻlga kiritdilar[11][14][5]. Oʻsha yili faoliyatlarini davom ettirish uchun Amerikaga koʻchib oʻtdilar va 1992-yilda turmush qurdilar[5]. Ularning Nyu-Yorkdagi debyuti 1995-yilda Lincoln Centerda Mostly Mozart Festivalida boʻlib oʻtdi[12].

Lisitsa 2007-yilda birinchi YouTube videosini joylashtirdi. Uning Chopin etudlaridan iborat toʻplami Amazonning klassik video yozuvlari roʻyxatida birinchi oʻrinni egalladi va YouTubeʼda eng koʻp tomosha qilingan Chopin etudlari toʻplamiga aylandi[15][16].

2010-yilda Lisitsa intervyuda er-xotini hayotiy jamgʻarmalarini Londondagi Simfoniya orkestri bilan Rachmaninoff konsertlarini yozishga sarflaganini aytdi, bu uning faoliyaini rivojlantirish umidida boʻlgan[5]. 2012-yil bahorida, Royal Albert Hall’dagi debyutidan oldin, Lisitsa Decca Records bilan shartnoma imzoladi va keyinchalik oʻsha yozuvlar chiqarildi[5].

2012-yil oʻrtalariga kelib, uning YouTube videolari deyarli 50 million marta tomosha qilingan edi[6]. 2020-yil oʻrtalariga kelib, bu raqam 200 millionga yetdi[17]. 2022-yil boshida Lisitsaning YouTube kanalida 650,000 dan ortiq obunachi boʻlgan. 2021-yilda u fransuz yozuv kompaniyasi Naïve bilan uch yillik shartnoma imzoladi[17].

Lisitsa Karnegi zalida, Devid Geffen zalida, Benaroya zalida, Musikverein, Wigmore zalida va Royal Albert Hall’da konsert berdi. U onlayn recital va mashq translyatsiyalarini joylashtirgan. Shuningdek, u skripkachi Hilary Hahn bilan hamkorlikda recital tadbirlarida ishtirok etgan[11][5].

Siyosiy qarashlari va faolligi

tahrir

Lisitsa Ukraina ichidagi Gʻarbiy aralashuvga qarshi fikrlarini bildirdi[8].

Lisitsa 2022-yil 2-mayda Moskvada sobiq Ukraina elchixonasi oldida 2014-yilda Trade Unions Houseʼda sodir boʻlgan yongʻin qurbonlarini xotirlash uchun chiqish qildi[18].

2022-yil 9-mayda Lisitsa Mariupolda Rossiya tomonidan anneksiya qilinishini xotirlash uchun konsert berdi[19][20].

Diskografiyasi

tahrir

Lisitsa Audiofon, CiscoMusic va VAI yozuv kompaniyalarida ishlagan[21].

Lisitsaning Hilary Hahn bilan birgalikda yozilgan Charles Ivesning toʻrtta skripka va pianino sonatasining yozuvi 2011-yil oktyabrda Deutsche Grammophon labelida chiqarildi. Uning „Valentina Lisitsa Live at the Royal Albert Hall“ albomi esa 2012-yil 19-iyundagi debyut chiqishiga asoslanib, 2012-yil 2-iyulda chiqarildi.

Manbalar

tahrir
  1. (unspecified title)
  2. „«Культура отмены». Украинско-американская пианистка Валентина Лисица. Человек и закон. Фрагмент выпуска от 19.08.2022“.
  3. Everett-Green, Robert. „Valentina Lisitsa: Playing the odds – by way of Rachmaninoff“. The Globe and Mail (2012-yil 7-dekabr). Qaraldi: 2015-yil 8-aprel.
  4. 4,0 4,1 Ferenc, Leslie. „For Valentina Lisitsa, not a note of regret after TSO snub“ (2015-yil 10-aprel). Qaraldi: 2019-yil 7-iyun.
  5. 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 5,6 5,7 Wilson, Sophie. „Pianist Valentina Lisitsa: interview with the YouTube star“ (2012-yil 19-avgust). Qaraldi: 2019-yil 7-iyun.
  6. 6,0 6,1 Pianist Valentina Lisitsa on her debut at the Royal Albert Hall, BBC News (19 June 2012)
  7. 7,0 7,1 Ukrainian-Born Pianist Replaced Over Pro-Rebel Comments , Radio Free Europe/Radio Liberty (7 April 2015)
  8. 8,0 8,1 Walker, Shaun. „Ukraine-born pianist's Toronto concert cancelled over pro-Russia remarks“ (2015-yil 10-aprel).
  9. „Calendar of Events and Exhibitions“. National Museum of Women in the Arts. 2012-yil 22-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2009-yil 12-iyul.
  10. Ferenc, Leslie. „For Valentina Lisitsa, not a note of regret after TSO snub“ (2015-yil 10-aprel).
  11. 11,0 11,1 11,2 „Valentina Lisitsa, piano“. Fresno Philharmonic. 2012-yil 25-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2009-yil 12-iyul.
  12. 12,0 12,1 „N.C. Arts Council – Organizations Page“. North Carolina Arts Council. 2011-yil 27-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2009-yil 16-iyul.
  13. Oregon Symphony. „Valentina Lisitsa performs with the Oregon Symphony“. Press-reliz.
  14. „The Dranoff International Two Piano Foundation – 1991 Winner Biographies“. The Dranoff International Two Piano Foundation. 2008-yil 5-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2009-yil 16-iyul.
  15. „Pianist Valentina Lisitsa: interview with the YouTube star“. The Daily Telegraph. Qaraldi: 2012-yil 19-avgust.
  16. „Valentina Lisitsa: Chasing Pianos And YouTube Fans“. NPR (2014-yil 25-aprel).
  17. 17,0 17,1 „Valentina Lisitsa joins naïve classique“ (en). Gramophone (2022-yil 13-yanvar). Qaraldi: 2022-yil 3-mart.
  18. „Пианистка Лисица отрепетировала концерт в память об одесской трагедии…“. 2022-yil 2-mayda asl nusxadan arxivlangan.
  19. „Pianist Valentina Lisitsa plays in the ruins of Mariupol, "liberated" by the Russians“ (2022-yil 16-may). 2023-yil 7-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 24-may.
  20. „Report: Valentina Lisitsa played in 'liberated' Mariupol“ (2022-yil 11-may).
  21. „About Valentina Lisitsa“. Audiofon-records.com. 2017-yil 29-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 15-iyul.

Havolalar

tahrir