Vikipediya:Arbitraj

Boshqa nomlar uchun qarang: ushbu jarayonni amalga oshiradigan qoʻmita Vikipediya:Arbitraj qoʻmitasi.

Arbitraj jarayoni hamjamiyat muhokamasida ham, administratorlar tomonidan ham muvafaqqiyatli hal qilinmagan Vikipediya odobiga oid nizolarga majburiy yechim topish uchun mavjud. Oʻzbekcha Vikipediyadagi arbitraj har yili hamjamiyat tomonidan saylanadigan va hakamlik siyosati (ARBPOL) asosida boshqariladigan Arbitraj qoʻmitasi (ArbQoʻm) nomli tajribali foydalanuvchilar guruhi tomonidan amalga oshiriladi. Ushbu qoʻmita jiddiy nizolarni koʻrib chiqishdan tashqari, agar shaxsiy daxlsizlik kabi omillar jamoatchilik muhokamasiga xalaqit berishi mumkin boʻlsa, shaxsiy tinglovlar orqali ham muammolarni hal qila oladi. Qoʻmita hamjamiyat oʻrtasida hal qilib boʻlmaydigan muammolarni hal qilishda muhim huquqlarga ega. Biroq ayni paytda qoʻmitaning hamjamiyat konsensusini buzish, maqola mazmuni masalalari (Vikipediyada „kontent qoʻmitasi“ mavjud emas) hamda tahririyat yoki sayt masalalarini hal qilish uchun huquqlari mavjud emas. Ushbu Arbitraj qoʻmitasining vakolati faqat oʻzbekcha Vikipediyaga taalluqlidir. Baʼzi boshqa Vikimedia loyihalarida ham oʻz qoʻmitalari mavjud.

Saylov va tayinlov

Saylovlar har yili dekabr oyida oʻtkaziladi. Nomzodlar uchun qabul odatda bir oy oldin, noyabr oyida ochiladi. Muvaffaqiyatli nomzodlar odatda Vikipediyaning uzoq muddatli, tajribali tahrirchilari boʻlishadi. Koʻp yillik tajribaga ega, ammo administrator boʻlmagan nomzod arbitrajga saylanishi uchun hech qanday taqiq yoʻq.

Arbitraj qamrovi

Qoʻmita foydalanuvchilarning xatti-harakatlari (shu jumladan, notoʻgʻri tahrirlar) bilan bogʻliq boʻlgan muammolarni hal qilishning boshqa barcha yoʻllari muvaffaqiyatsiz tugagan ishlarni qabul qilib, foydalanuvchilardagi muammolarni hal qilish boʻyicha qarorlar qabul qiladi. Biroq, u tahririyat bayonotlari yoki maqolalarni qanday oʻqish kerakligi haqida qaror qabul qilmaydi („kontent qarorlari“). Shuning uchun foydalanuvchilar Qoʻmitadan bunday qarorlar qabul qilishni soʻramasliklari kerak.

Arbitraj nizolarni hal qilish jarayonining oxirgi bosqichidir. Bu oxirgi chora, faqat barcha harakatlar muvaffaqiyatsiz boʻlganida yoki ular yordam bermasligiga ishonish uchun asosli sabab boʻlganda ishga tushiriladi. Avval boshqa qadamlar, jumladan, tomonlar oʻrtasida munozara va kerak boʻlganda vositachilikni qoʻllang. Arbitraj qoʻmitasi faqat eng jiddiy, ildiz otgan yoki doimiy nizolar va boshqa barcha oqilona vositalar muvaffaqiyatsizlikka uchragan qoidalarni buzish holatlarini koʻrib chiqadi.

Arbitraj uchun soʻrov qoldirish

Nizoni arbitrajda koʻrib chiqishni soʻrash uchun Vikipediya:Arbitraj/Soʻrovlar sahifasiga qarang. U yerda arbitraj uchun barcha ochiq soʻrovlar mavjud. Iltimos, arbitraj uchun soʻrov yaratishdan oldin Vikipediya:Arbitraj/Arbitraj uchun qoʻllanmani oʻqing.

Arbitraj uchun soʻrovlardan, shuningdek, oldingi yopiq ishlar bilan bogʻliq savollar va soʻrovlarni taqdim etish uchun ham foydalanilishi mumkin. Bularga qarorning maqsadi va koʻlamini tushuntirish, oʻtmishda qoʻllanilgan sanksiyalar ustidan shikoyat qilish, huquqni himoya qilish va majburlov choralarini oʻzgartirish toʻgʻrisidagi soʻrovlar kiradi. Soʻrovdan oldingi ish yoki iltimosnomaning ijrosini talab qilish uchun ham foydalanish mumkin.

Vikipediya:Arbitraj/Soʻrovlar quyidagi sahifalarni oʻz ichiga oladi:

Vikipediya:Arbitraj/Soʻrovlar/Ish: Ushbu sahifadan yangi arbitraj soʻrovi yaratish uchun foydalaning;

Vikipediya:Arbitraj/Soʻrovlar/Tushuntirish va tuzatish: Mavjud yopiq ishni tushuntirish yoki oʻzgartirishni talab qilish. Bunga avvalroq kiritilgan sanksiyalarni bekor qilish talablari ham kiradi.

Vikipediya:Arbitraj/Soʻrovlar/Harakatlar: Joriy ochiq soʻrovga xos boʻlmagan hakamlik sudyasining tashabbusi. Ushbu sahifada faqat hakamlar takliflar kiritishlari yoki takliflar boʻyicha ovoz berishlari mumkin. Biroq, siz taklifga oʻz fikringizni qoʻshishingiz mumkin va „Hamjamiyat sharhlari“ boʻlimida mavzuli muhokama uchun ruxsat beriladi.

Vikipediya:Arbitraj/Soʻrovlar/Ijro: Mavjud arbitraj qarorlarini buzish Qoʻmitaning ijro jarayoniga yuboriladi. Ijro Arbitraj qoʻmitasi yuridiksiyasida boʻlsa-da, ijro jarayoni Vikipediya administratorlari tomonidan amalga oshiriladi. Hakamlik sudining qarorini ijro etishni talab qilish boʻyicha qoʻshimcha koʻrsatmalar ushbu sahifada keltirilgan.

Faol sanksiyalar

Arbitraj qoʻmitasi ish boʻyicha qabul qilingan himoya choralari natijasida yoki tushuntirishlar yoki oʻzgartirishlar kiritish toʻgʻrisidagi so'rovlar paytida yoki iltimosnomalar natijasida jazo choralarini qoʻllashi mumkin. Bu sanksiyalar Vikipediyaning alohida mavzuiy sohalariga yoki muayyan foydalanuvchilarga nisbatan qoʻllanishi mumkin. Baʼzi sanksiyalar muddatsiz boʻlib, keyinroq bekor qilinishi mumkin.

Arbitraj qoʻmitasi qoʻllagan faol sanksiyalar roʻyxati Vikipediya:Arbitraj/Faol sanksiyalar sahifasida. U qisman quyidagi sahifalarda ham mavjud:

• Vikipediya:Umumiy sanksiyalar: Arbitraj qoʻmitasi va Vikipediya hamjamiyati tomonidan maʼlum bir mavzu sohasida ishlaydigan barcha foydalanuvchilarga nisbatan qoʻllaniladigan umumiy sanksiyalar roʻyxati. Bundan tashqari, mavjud boʻlgan turli xil umumiy sanksiyalar roʻyxati ham keltirilgan.

• Vikipediya:Tahrirlash cheklovlari: Arbitraj qoʻmitasi va Vikipediya hamjamiyati tomonidan qoʻyilgan cheklovlarga duchor boʻlgan muayyan foydalanuvchilar roʻyxati. Shuningdek, bu yerda foydalanuvchi uchun cheklovlarning har xil turlari sanab oʻtilgan.

Mavzu sohalariga nisbatan umumiy sanksiyalar Vikipediya:Bahsli mavzular roʻyxatida keltirilgan bahsli mavzularni oʻz ichiga olishi mumkin. Bahsli mavzular - bu loyihaning boshqa mavzulariga qaraganda koʻproq vandallik tahrirlari qilinadigan maxsus mavzular. Boshqa umumiy sanksiyalarga maqolani nazoratdan oʻtkazish va qaytarish cheklovlari kiradi.

Nizolarni oldindan hal qilish

Qo'mita, odatda, nizolarni hal qilish boʻyicha oldin rasmiy choralar koʻrilmagan ishlarni,

• Administrator huquqlarini bekor qilish uchun favqulodda choralar koʻrish;
• Administratorlar yoki jamoa oʻrtasidagi gʻayrioddiy nizolarni koʻrib chiqish;

kabi holatlarda ishlarni qabul qiladi va koʻrib chiqadi.

Aks holda, ish qoʻzgʻatilishidan oldin nizolarni hal qilishning boshqa usullari muddati tugashi kutiladi.

Qoʻshimcha maʼlumot

Arbitrajga murojaat qilish, ishlarning qanday qabul qilinishi va koʻrib chiqilishi haqida maʼlumot olish uchun muhim maʼlumotlarni oʻz ichiga olgan Vikipediya:Arbitraj/Arbitraj uchun qoʻllanmaga qarang. Shuningdek, quyidagilarni ham koʻrib chiqishingiz mumkin:

• Vikipediya:Arbitraj qoʻmitasi/Eʼlonlar doskasi: Arbitraj qoʻmitasi faoliyatiga oid umumiy eʼlonlar doskasi.
• Vikipediya:Arbitraj/Joriy: Arbitraj qoʻmitasining ochiq va yaqinda yopilgan ishlari.
• Vikipediya:Arbitraj/Index: Arbitraj qoʻmitasining yopilgan ishlari arxivi.

Arbitraj qoʻmitasining amaldagi aʼzolari va qoʻmitaning oʻzi haqida batafsil ma’lumotni Vikipediya:Arbitraj qoʻmitasida. Aloqa maʼlumotlari Foydalanuvchi:Arbitraj qoʻmitasida. Arbitraj jarayonini boshqarish uchun qoʻmita tomonidan tayinlangan kotiblar guruhi haqidagi maʼlumotlar Vikipediya:Arbitraj qoʻmitasi/Kotiblar sahifasida. Arbitraj qoʻmitasi tarixi Vikipediya:Arbitraj qoʻmitasi/Tarix sahifasida.

Arbitraj siyosati Vikipediya:Arbitraj/Siyosat sahifasida. Ushbu siyosatga asoslangan tartiblar Vikipediya:Arbitraj qoʻmitasi/Protseduralar roʻyxatida keltirilgan. Arbitraj kotiblarining ichki tartib-qoidalari Vikipediya:Arbitraj qoʻmitasi/Kotiblar/Protseduralar sahifasida.