Vikipediyani tahrirlash darsiga marhabo! tahrir

Bu yerda Vikipediyadagi sahifalarni qanday tahrirlash (oʻzgartirish) mumkinligini oʻrganishingiz mumkin.

Vikipediya ochiq ensiklopediyadir. Uni har kim, shu jumladan siz ham tahrirlay olasiz. Lekin qanday qilib? Bahrayn davlatiga umumiy geografik tavsif. Rasmiy nomi — Bahrayn. Poytaxti — Manama. Hududi — 695,15 km.kv. Aholisi 707852 kishi (2007). Davlat tili — arab. Dini — islom. Pul birligi — Bahrayn dinori.

	Geografik joylashuvi va tabiati. Yaqin Sharqda joylashgan davlat. Fors ko’rfazining shimoli- g‘arbiy qismida Saudiya Arabistoni va qator davlatlar qirg’oqlari bilan chegaradosh. 33 ta oroldan iborat. Ularning orasida eng yirigi Arabiston yarimoroli bilan uzunligi 25 km gacha yaqin bo‘yin vositasida bog‘- langan Bahrayn orolidir. Bahrayn orolining uzunligi 25 km, eni — 16 km ni tashkil etadi. Orollar materik va marjonli kelib chiqishga ega. Tuproq qatlamida ohak- tosh keng tarqalgan. Hududning katta qismini chalacho’llar egallagan. Arxipelagning yuqori nuqtasi Jabal- ad-Duxan (134 m). Ba’zi orollar Bahrayn va Muharrar bilan to‘g‘onlar (damba) vositasida bog‘langan.
	Iqlimi — tropikdan subtropikka o‘tuvchi. Vohalarda finik palmalari o‘sadi. Hududning katta qismi tropik cho‘llardan iborat. Ilonlar, chayonlar, kemiruvchi va shoqollar keng tarqalgan.
	Davlat tuzilishi va siyosiy partiyalari. Davlat tuzilishi — monarxiya. Davlat boshlig’i — Amir Shayx. Hukumat boshlig‘i — premyer-ministr Shayx. Siyosiy partiyalari yo‘q. Siyosiy tashkilotlari: Bahrayn xalq fronti, Bahrayn milliy ozodlik fronti.

Iqtisodi, transport kommunikatsiyalari. Mamlakat iqtisodining asosini neft qazib olish va uni qayta ishlash tashkil etadi. Kema ta’mirlash, sement va boshqa korxonalar bilan bir qatorda hunarmandchilik ham taraqqiy etgan. Kimyo sanoati ham rivojlangan, alumin eritiladi. Madaniy o‘simliklardan makkajo’xori, bug’doy, arpa yetishtiriladi. Echki, qo‘y, eshak va zebusimon sigirlar boqiladi. Asosiy savdo hamkorlari — Buyuk Britaniya, Saudiya Arabistoni, Janubiy Koreya, Yaponiya, AQSH, Avstraliya. Tarixi. M.a. Ill ming yillikda zamonaviy Bahrayn kuchli savdo imperiyasi hisoblangan Dilmunning markazi bo‘lgan. M.a. 1600-yillarida Dilmun inqirozga yuz tutadi. Bahrayn m.a. 600-yilda Bobil tarkibiga, IV- VI asrlarida Sosoniylar davlati tarkibiga kiradi. VIII asrda esa Bahrayn arab xalifaligi hukmronligi ostida qoldi. IX-X asrlarda Bahrayn Ummaviylar imperiyasi, keyinchalik Abbosiylar davlati tarkibida bo‘ldi. XIII asrda Bahrayn ma’lum muddatga mustaqillikni qo‘lga kiritdi. 1487-yilda Bahrayn va Mohara orol¬lari Ummonlik qabilalari tomonidan bosib olindi. 1536-yildan 1602-yilgacha orollarni portugallar nazorat qilishdi. XVIII asr o‘rtalarida Bahraynda uni hozirgi kunda ham idora etayotgan Al-Xalifa urug‘i vujudga keldi. XIX asrda Bahrayn inglizlar nazorati ostida edi. 1971-yil 14-avgustda Bahrayn mustaqillikka erishdi. Fors qo‘ltig‘i arab davlatlari Ma’lumki, jahon energetika xo‘jaligida Fors qo‘ltig‘i mintaqasi alohida o‘ringa ega. Fors qo‘ltig‘i atrofida 8 ta davlat joylashgan bo‘lib, ulardan 6 tasi – Saudiya Arabistoni, Birlashgan Arab Amirliklari (BAA), Ummon, Qatar, Kuvayt, Bahrayn – tabiiy geografik, ijtimoiy-iqtisodiy, siyosiy, demografik va milliy-madaniy jihatdan bir-biriga ancha o‘xshaydi. Bu mamlakatlar guruhi Fors qo‘ltig‘i arab davlatlari deb ataladi. Fors qo‘ltig‘idagi kichik orollarda joylashgan Bahrayndan tashqari, shu guruhdagi barcha davlatlar Arabiston yarimorolida joylashgan. Mintaqa iqtisodiy geografik o‘rnining qulayligi uchta qit’a – Osiyo, Afrika va Yevropa tutashgan hudud-da, xalqaro ahamiyatdagi dengiz yo‘llari bo‘yida joylashganligi bilan belgilanadi. Fors qo‘ltig‘i arab davlatlari maydoni va aholisi soni jihatdan bir-biridan farq qiladi. Mintaqadagi hududiy va demografik salohiyati bo‘yicha eng yirik davlat – Saudiya Arabistoni. Qatar, Kuvayt va Bahrayn esa kichik mamlakatlar hisoblanadi. Fors qo‘ltig‘i arab davlatlarining barchasi monarxiya boshqaruv shakliga ega. Saudiya Arabistoni, Qatar, Ummon – mutlaq monarxiyalar, Kuvayt va Bahrayn – konstitutsion monarxiyalar, BAA esa har biri mutlaq monarxiya hisoblanadigan yettita amirlik federatsiyasi bo‘lib, davlat tuzumida mutlaq va konstitutsion monarxiya elementlari uyg‘unlashgan. Tabiiy sharoiti va resurslari. Arabiston yarimoroli relyefida tekislik va yassi tog‘liklar asosiy o‘rin egallaydi. Iqlimi tropik, yil bo‘yi issiq va quruq. Yozda kunduzi havo harorati odatda +50 darajadan yuqori bo‘ladi, kechasi esa 0 darajagacha tushishi mumkin. Yillik yog‘in miqdori 100 mm ga yetmaydi. Fors qo‘ltig‘i mintaqasida asosiy tabiat zonasi tropik cho‘llardir. Fors qo‘ltig‘i davlatlarining asosiy tabiiy boyligi ulkan neft va gaz zaxiralari hisoblanadi. Neft zaxiralari bilan, ayniqsa, Saudiya Arabistoni, Kuvayt va BAA, tabiiy gaz zaxiralari bilan esa Qatar, Saudiya Arabistoni va BAA ajralib turadi. Iqlimning qurg‘oqchilligi tufayli suv resurslari taqchilligi mavjud. Arabiston yarimorolida doimiy oqar suvlar yo‘qligi sababli qadimdan yerosti suvlari asosiy suv manbayi sifatida xizmat qilgan. Hozirgi sharoitda suv bilan ta’minlanishda dengiz suvini chuchuklashtirish katta ahamiyat kasb etadi. Daryolar faqatgina yomg‘irlar yog‘ganda suvga to‘ladigan o‘zanlar – vodiylar ko‘rinishiga ega. Aholisi. Fors qo‘ltigi arab davlatla-ri aholisining muhim xususiyati xorijiy migrantlarning katta ulushidir. Ummonda xorijiy ishchilar aholining 25 % ini, Sa-udiya Arabistonida 30 % ini tashkil etsa, boshqa davlatlarda bu ko‘rsatkich 50 % dan yuqori, BAAda esa 90 % ga yaqin. Xorijiy migrantlar asosiy qismini Janubiy Osiyo va Shimoliy Afrika dav-latlarining fuqarolari tashkil etadi. Aholining tabiiy o‘sishi Saudiya Arabistoni va Ummonda yiliga 1,6– 1,8 %, qolgan davlatlarda esa 0,8-1,3 % ga tengdir. Mintaqa davlatlariga shahar aholisining juda yuqori ulushi xos. Ummonda urbanizatsiya darajasi 75 %, Saudiya Arabistoni va BAAda 80 % dan yuqori, Kuvayt, Qatar va Bahraynda esa deyarli 100 % ga teng. Saudiya Arabistoni, BAA, Qatar, Kuvaytda sunna, Bahraynda shia, Ummonda ibodiy musulmonlari ko‘pchilikni tashkil etadi. Saudiya Arabis-tonidagi Makka va Madina butun dunyo musulmonlari uchun muqaddas shaharlar hisoblanib, har yili u yerga 2 mln. kishi haj safarini amalga oshiradi. Iqtisodiyoti. Fors qo‘ltig‘i arab davlatlari iqtisodiy rivojlanishning yuqori darajasi bilan ajralib turadi. Aholi jon boshiga to‘g‘ri keladigan YIM hajmi bo‘yicha mintaqa mamlakatlari jahondagi yetakchi o‘rinlarda turadi. Iqtisodiyotining tayanch tarmog‘i – neft va gaz sanoati. Neft va gaz eksporti mintaqa davlatlari uchun eng muhim daromad manbayi hisobla-nadi. Energiya manbalari bilan yaxshi ta’minlanganligi hisobiga mintaqa davlatlarida kimyo va neft-kimyo, qora va rangli metallurgiya sanoati rivojlanmoqda. Dehqonchilikning rivojlanishi suv resusrlarining yetishmovchiligi bi-lan cheklangan. So‘nggi vaqtlarda tomchilatib sug‘orish texnologiyalarini keng qo‘llashga e’tibor qaratilmoqda. An’anaviy ravishda asosiy qishloq xo‘jalik ekini xurmo palmasi hisoblanadi. Chorvachilikning asosiy tarmoqlari qo‘ychilik, echkichilik va tuya-chilik hisoblanadi. Mintaqa davlatlarida, shuningdek, bank-moliya sektori, tranzit savdo va turizm ham rivojlanib bormoqda. Bizni telegram ijtimoiy tarmoqlarida ham kuzating @https://t.me/ArgostTest_2024TOKEN

--Ochilov Sardor1 (munozara) 06:52, 18-Mart 2024 (UTC)[javob berish]

Ilk qadam tahrir

 
Tahrir tugmalari.

Qoralama sahifasini ochib, tahrir tugmasini bosing. Bunda Tahrirlash sahifasi ochiladi. U yerdagi katta matn maydoniga bir nima yozib, maydon ostidagi Saqla tugmasini bosing. Natijada tahrirlayotganingiz sahifa ochilib, unda siz tergan va saqlab qolingan matn koʻrinadi.

Koʻrib chiqish tahrir

 
Tahrir oynasi tagida:
Qisqa tavsif maydoni;
Bu kichkina tahrir va Sahifani kuzat tasdiqlari;
Saqla, Koʻrib chiqish hamda Oʻzgarganlarni koʻrsat tugmalari.

Saqla tugmasining yonida Koʻrib chiqish tugmasi ham bor. U nega kerak? Izoh: Koʻrib chiqish tugmasi sizning tahriringizni oʻsha sahifada qanday koʻrinishi mumkinligini koʻrsatadi, lekin saqlamaydi.

Oʻzgarganlarni koʻrsat tahrir

Koʻrib chiqish tugmasi yonida Oʻzgarganlarni koʻrsat tugmasi borligini sezgan boʻlsangiz kerak. Uning vazifasi nima? Bu tugma sizning joriy tahriringiz va avvalgi tahrir orasidagi farqni, yaʼni siz nimalarni oʻzgartirganingizni (yoki oʻzgartirmoqchi boʻlganingizni) belgilab koʻrsatadi.

Qisqa tavsif tahrir

Saqla tugmasini bosishdan avval Qisqa tavsif maydoniga aynan qanday tahrir qilganingiz haqida yozganingiz maʼqul (bu majburiy emas, biroq bu boshqa vikipediyachilarning mushkulini oson qiladi). Masalan, „xatoni tuzatdim“, „yangi axborot qoʻshdim“ va hk. Bu tavsif sahifa tarixida sizning foydalanuvchi ismingiz va tahriringiz sanasi yonida koʻrsating Ilk qadam

Matn ustida ishlash tahrir

Kiritayotgan matningiz ustida turli amallar bajarish mumkin.

Qalin va kursiv tahrir

Yozayotgan matningizni qalin yoki kursiv qilishingiz mumkin. Bunda apostroflardan (') foydalaniladi.

Tergan matningiz Natija
''kursiv'' kursiv

'''qalin'''

qalin

'''''qalin kursiv'''''

qalin kursiv

Sarlavha va ostsarlavha tahrir

Sarlavhalar bilan maqola ichidagi boʻlimlarni ajratishingiz mumkin. Bunda barobar belgilaridan (=) foydalaniladi.

Tergan matningiz Natija

== Sarlavha ==

Sarlavha tahrir

=== Ostsarlavha ===

Ostsarlavha tahrir

Ishoratlar tahrir

Oʻquvchining bir sahifadan boshqasiga osonlik bilan oʻtishi uchun sahifa ichiga ishoratlar qoʻyish mumkin. Bunda ikki tomondan ikkitadan kvadrat qavs ishlatiladi:

[[Vikipediya]] = Vikipediya

Agarda ishoratingiz matni ishora qilinayotgan maqola nomidan boshqacha boʻlsa, tik chiziq „|“ yordamida ishora qilmoqchi boʻlganingiz maqola nomi va ishorat matnini ajratishingiz mumkin:

[[Vikipediya|Ochiq ensiklopediya]] = Ochiq ensiklopediya

Manbalar tahrir

Manba koʻrsatish uchun matnda <ref> Siz qoʻymoqchi boʻlgan manba (kitob, sayt, ba hokazo) </ref> sintaksini qoʻying. Matning oxirida Manbalar degan boʻlim yaratib uning ostiga {{manbalar}} andozasini qoʻying. Siz matn ichida koʻrsatgan manbalar avtomatik ravishda Manbalar boʻlimida ketma-ket teriladi.

Havolalar tahrir

Agarda Vikipediyadan tashqaridagi boshqa bir resursga ishorat bermoqchi boʻlsangiz, ishorat matnini ikki tomondan bittadan kvadrat qavs bilan yoping. Masalan, BMT haqidagi maqolaga quyidagi havolani qoʻshish mumkin:

[http://www.un.org/ BMTning rasmiy sayti] = BMTning rasmiy sayti

Yana bir misol. Oʻzbekiston Respublikasining hukumati haqidagi maqolaga mana bu havolani qoʻshish mumkin:

[http://gov.uz/uz/ Oʻzbekiston Respublikasining Hukumat portali] = Oʻzbekiston Respublikasining Hukumat portali

Xotima tahrir

Mana, sahifani tahrirlash asoslarini oʻrganib oldingiz. Agarda savollaringiz boʻlsa, bemalol munozara sahifasida soʻrashingiz mumkin.