Viktoriya Baginskaya
Viktoriya Ilyinichna Baginskaya (qizlik familiyasi Gurji;) — sovet va rus yozuvchisi, oʻqituvchisi, Qrimchak qoʻshiqlari va folklorining toʻplovchisi, tirik qrimchak tilining soʻnggi soʻzlovchilaridan biri.
| Viktoriya Baginskaya | |
|---|---|
 | |
| Tavalludi |
30-iyun 1926-yil |
| Vafoti |
7-yanvar 2012-yil (85 yoshda) Krasnodar, Rossiya |
| Fuqaroligi |
 Sovet Ittifoqi Rossiya |
| Kasbi | jurnalist, rassom |
Biografiyasi tahrir
1921-yil ocharchilik yilida Kerchdan (Qrim) Krasnodarga kelgan qrimchaklar Ilya Yakovlevich va Vera Petrovna Gurja oilasida tugʻilgan.
1974-yilda „Uchitelskaya gazeta“ ning 50 yilligiga bagʻishlangan „Uchitel nashix dney“ Butunittifoq adabiy insholar tanlovi gʻolibi (1-oʻrin) sifatida „Uchitelskaya gazeta“ bilan hamkorlikka taklif qilingan. „Uchitelskaya gazeta“da V.Baginskayaning nostandart darslar, taʼlim texnikasi va metodlari, insholar, hikoyalar va boshqalar haqidagi maqolalari yaqin vaqtgacha eʼlon qilingan[1].
Butunittifoq va viloyat davriy nashrlarida: „Literatura v shkole“, „Uroki literaturi“, „Semya i shkola“, „Drujba narodov“, „Sovetskaya jenщina“ (keyinchalik „Mir jenщini“), „Priroda i chelovek“, „Nauka i jizn“ va boshqalar; markaziy gazetalarda: „Uchitelskaya gazeta“, „Pravda“, „Gudok“ va boshqalar. Baginskaya V. I. eng yaxshi insho uchun beshta: xalqaro (ikkita birinchi va bir uchinchi mukofotlar), Butunittifoq (birinchi va uchinchi mukofotlar) adabiy tanlovlarining laureati.
Ijtimoiy faoliyati tahrir
Qrimdan uzoqda yashagan Gurja oilasining yetti nafar aʼzosi ham uyda qrimchak tilida soʻzlashar, qrimchakcha qoʻshiqlarni bilar, qrimchak maqol va matallarini, rivoyatlarini saqlagan, urf-odat va anʼanalarni unutmagan.
1960-yillarning boshlarida Baginskaya rus tiliga tarjima qilgan 12 ta qoʻshiqni SSSR Davlat etnografiya muzeyiga yuborgan. Muzey uni muzeyning yordam kengashi aʼzosi sifatida qabul qilgan.
1983-yilda „Pravda“ gazetasi V. Baginskayaning „Pripadayu k rodniku“ maqolasini nashr etgan, unda birinchi marta oʻz xalqi va qrimchaklarning xalq sanʼatini saqlab qolish zarurligi haqida gapirgan[2].
_%D0%BE%D1%82_06_%D1%8F%D0%BD%D0%B2%D0%B0%D1%80%D1%8F_1983_%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%B0.jpg){kind=link}
Baginskaya 100 ta qoʻshiq, 230 ta maqol, masal, ertak va soʻzlarni toʻplagan, barcha ishlarni rus tiliga tarjima qilgan, biroq uni bir necha oʻn yillar davomida nashr etishning iloji boʻlmgan. 2003-yilda Baginskaya eri va oʻgʻillarining yordami bilan oʻz mablagʻlari hisobidan „Qrimchak xalq qoʻshiqlari va maqollari“ toʻplamining 100 nusxasini nashr etishga muvaffaq boʻlgan. Toʻplam folklor ixlosmandlariga topshirilgan. Kitob Kongress kutubxonasi tomonidan kataloglangan.
Baginskaya A. S. Pushkin va M. Y. Lermontovning sheʼrlaridan saylanmalarni qrimchak tiliga tarjima qilgan.
Ijodi tahrir
Viktoriya Baginskaya I. K. Ayvazovskiy rasmlarining miniatyura nusxalarini chizgan, fantast yozuvchilarning asarlarini suratlar bilan bezagan (A. N. Tolstoy, „Aelita“; A. R. Belyaev, „Amfibiya odam“ va boshqalar). Adabiy janrda ilmiy-fantastik sheʼrlar va qisqa hikoyalar yozib turgan („Kontakt“, „Zov“ va boshqalar).
Havolalar tahrir
Manbalar tahrir
- ↑ V. Baginskaya'nın ilk şiir seçkisi I. Varavva'nın önsözüyle "İyi Yol", "Sovyet Kuban", 23 Ocak 1965.
- ↑ Baginskaya I. Victoria Baginskaya-Gurji, Kırımçak kimliği için savaşıyor. Pontus-Kafkas Çalışmaları Merkezi.
- ↑ „Виктория Багинская / Стихи.ру – национальный сервер современной поэзии“. web.archive.org (2008-yil 16-iyun). Qaraldi: 2024-yil 26-mart.
- ↑ „Виктория Багинская / Стихи.ру – национальный сервер современной поэзии“. web.archive.org (2008-yil 16-iyun). Qaraldi: 2024-yil 26-mart.