XKvars

XQuartz X.Org X serverining ochiq manbali versiyasi boʻlib, macOS tizimida ishlaydigan X Window System (baʼzan X11 yoki X ga qisqartirilgan) uchun displey serveridir^[1]. Rasmiy ravishda Apple ichki X11 ilovasini almashtirdi. "XQuartz" nomi XQuartz ushbu ilovalarni bog'laydigan macOS Core Graphics ramkalarining bir qismi bo'lgan Quartz dan olingan. XQuartz GUI uchun X11 dan foydalanadigan kross platforma ilovalarini macOS da ishlashiga imkon beradi hamda ularning aksariyati macOS uchun maxsus ishlab chiqilmagan. Bunga ko'plab ilmiy va akademik dasturiy ta'minot loyihalari kiradi^[2].

Tarix

X11.app dastlab Mac OS X 10.2 Jaguar uchun yuklab olinadigan ommaviy beta sifatida mavjud bo'lgan . Keyinchalik esa Mac OS X 10.3 Panther uchun standart paket sifatida kiritilgan. Mac OS X 10.4 da Tiger X11 app o'rnatish DVD diskiga kiritilgan ixtiyoriy o'rnatish edi. Mac OS X 10.5 Leopard, Mac OS X 10.6 Snow Leopard hamda Mac OS X 10.7 Lion sukut boʻyicha X11.app ni oʻrnatgan, ammo , Apple dagi OS X 10.8 Mountain Lion dan X11.app ni maxsus qoʻllab-quvvatlashni toʻxtatib, foydalanuvchilar ochiq dasturga yoʻnaltirilgan. Manba XQuartz loyihasi (buning o'rniga Apple hissa qo'shadi)^[2].

Mac OS X 10.4 Tiger da Apple X11 protokoli 6.6 (X11R6.6) versiyasini amalga oshirdi. Dastur XFree86 4.4 asosidagi X11 oyna serverini, Kvars ildizsiz oyna boshqaruvchisini, kutubxonalarni va xterm kabi asosiy yordamchi dasturlarni o'z ichiga oladi^[3]. "Ildizsiz" shunday ma'noni anglatadiki; X oynasining ilovalari Kvars ish stolida paydo bo'ladi va ular boshqa oynali Kvars ilovalari kabi paydo bo'lishini anglatadi (ya'ni boshqa oynada joylashgan virtual ish stolida emas). Shuningdek , Mac OS X Leopard da X11 XFree86 emas, balki X.Org Server (X11R7.2) dan foydalanish uchun yangilandi^[4]. Ba'zi manba kodlari Apple Public Source License ostida mavjud bo'lsa, asosiy qismi MIT litsenziyasi ostida litsenziyalangan.

Joriy versiya

XQuartz ning joriy versiyasi X.Org serveriga kiritilgan DDX (Device Dependent X^[5]) boʻlib, apparat tezlashtirilgan 2D grafika (2.1 dan oldingi versiyalarda), apparat OpenGL tezlashtirishni va Aqua, macOS bilan integratsiyani qoʻllab-quvvatlaydi shu bilan birga grafik foydalanuvchi interfeysi (GUI) 2.8.0 versiyasidan boshlab, XQuartz yuqori aniqlikdagi displeylarda 2 marta pikselli rejimda ishlaydigan X11 ilovalariga yuqori aniqlikdagi Retina displeyini qo'llab-quvvatlamadi.

Versiyalar ro'yxati (2010-yildan beri)

Versiya ^[6]	macOS talabi	Eng muhim o'zgarishlar	Ishlab chiqarilish sanasi
XQuartz 2.8.5	Mac OS X Mavericks 10.9 yoki undan keyingi versiyalari		26.01.2023
XQuartz 2.8.4	Mac OS X Mavericks 10.9 yoki undan keyingi versiyalari		2022-12-24
XQuartz 2.8.3	Mac OS X Mavericks 10.9 yoki undan keyingi versiyalari		2022-12-09
XQuartz 2.8.2	Mac OS X Mavericks 10.9 yoki undan keyingi versiyalari		30.06.2022
XQuartz 2.8.1	Mac OS X Mavericks 10.9 yoki undan keyingi versiyalari		25.04.2021
XQuartz 2.8.0	Mac OS X Mavericks 10.9 yoki undan keyingi versiyalari	Apple M1 Mac uchun mahalliy yordam.	2021-03-21
XQuartz 2.7.11	Mac OS X Snow Leopard 10.6.3 yoki undan keyingi versiyalari		2016-10-29
XQuartz 2.7.10	Mac OS X Snow Leopard 10.6.3 yoki undan keyingi versiyalari		2016-10-22
XQuartz 2.7.9	Mac OS X Snow Leopard 10.6.3 yoki undan keyingi versiyalari		2016-05-05
XQuartz 2.7.8	Mac OS X Snow Leopard 10.6.3 yoki undan keyingi versiyalari	Birinchi versiya OS X El Capitan da qo'llab-quvvatlanadi	2015-10-17
XQuartz 2.7.7	Mac OS X Snow Leopard 10.6.3 yoki undan keyingi versiyalari	Birinchi versiya OS X Yosemite da qo'llab-quvvatlanadi	2014-08-18
XQuartz 2.7.6	Mac OS X Snow Leopard 10.6.3 yoki undan keyingi versiyalari		2014-05-17
XQuartz 2.7.5	Mac OS X Snow Leopard 10.6.3 yoki undan keyingi versiyalari	Birinchi versiya OS X Mavericks -da qo'llab-quvvatlanadi	2013-11-10
XQuartz 2.7.4	Mac OS X Snow Leopard 10.6.3 yoki undan keyingi versiyalari		2012-09-27
XQuartz 2.7.3	Mac OS X Snow Leopard 10.6.3 yoki undan keyingi versiyalari		2012-08-27
XQuartz 2.7.2	Mac OS X Snow Leopard 10.6.3 yoki undan keyingi versiyalari	Birinchi versiya OS X Mountain Lion -da qo'llab-quvvatlanadi	2012-06-01
XQuartz 2.7.1	Mac OS X Snow Leopard 10.6.3 yoki undan keyingi versiyalari		2012-06-01
XQuartz 2.7.0	Mac OS X Snow Leopard 10.6.3 yoki undan keyingi versiyalari	Birinchi versiya Mac OS X 10.7 Lion da qo'llab-quvvatlanadi	2011-11-04
XQuartz 2.6.3	Mac OS X Snow Leopard 10.6.3 yoki undan keyingi versiyalari		2011-07-20
XQuartz 2.6.2	Mac OS X Snow Leopard 10.6.3 yoki undan keyingi versiyalari		2011-04-30
XQuartz 2.6.1	Mac OS X Leopard 10.5.8, Mac OS X Snow Leopard 10.6.3 yoki keyingi versiyalari		2011-03-17
XQuartz 2.6.0	Mac OS X Leopard 10.5.8, Mac OS X Snow Leopard 10.6.3 yoki keyingi versiyalari		2010-12-19
XQuartz 2.5.3	Mac OS X Leopard 10.5.8, Mac OS X Snow Leopard 10.6.3 yoki keyingi versiyalari		2010-08-13
XQuartz 2.5.2	Mac OS X Leopard 10.5.8, Mac OS X Snow Leopard 10.6.3 yoki keyingi versiyalari		2010-07-20
XQuartz 2.5.1	Mac OS X Leopard 10.5.8, Mac OS X Snow Leopard 10.6.3 yoki keyingi versiyalari		2010-07-10
XQuartz 2.5.0	Mac OS X Leopard 10.5.8, Mac OS X Snow Leopard 10.6.3 yoki keyingi versiyalari	Birinchi versiya Mac OS X Snow Leopard -da qo'llab-quvvatlanadi	2010-03-29

Shuningdek qarang

Classic Mac OS da MacX, X11 ni qo'llab-quvvatlash
XWayland, Wayland ostidagi X ilovasini qo'llab-quvvatlash uchun
XDarwin, XQuartz dan oldingi macOS uchun X ilovasi va XQuartz dan farqli ravishda macOS ning 10.3 dan oldingi versiyalarini qo'llab-quvvatlaydi.

Manba

↑ „XQuartz“.
↑ ^2,0 ^2,1 „Apple Removes X11 in OS X 10.8 Mountain Lion, Shifts Support to Open Source XQuartz“. Qaraldi: 2016-yil 14-sentyabr.
↑ „XQuartz“ (2016-yil 21-oktyabr). 2016-yil 21-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan.
↑ „Inside Leopard: Under-the-hood, Page 2“. Macworld (2007-yil 2-noyabr). Qaraldi: 2020-yil 30-iyun.
↑ „Glossary“. www.x.org. Qaraldi: 2016-yil 15-sentyabr.
↑ „XQuartz - Releases Archive“. www.xquartz.org. Qaraldi: 2017-yil 22-yanvar.

Tashqi havolalar

Rasmiy sayti

[1] „XQuartz“.

[:0-2] 2,0 ^2,1 „Apple Removes X11 in OS X 10.8 Mountain Lion, Shifts Support to Open Source XQuartz“. Qaraldi: 2016-yil 14-sentyabr.

[3] „XQuartz“ (2016-yil 21-oktyabr). 2016-yil 21-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan.

[4] „Inside Leopard: Under-the-hood, Page 2“. Macworld (2007-yil 2-noyabr). Qaraldi: 2020-yil 30-iyun.

[5] „Glossary“. www.x.org. Qaraldi: 2016-yil 15-sentyabr.

[6] „XQuartz - Releases Archive“. www.xquartz.org. Qaraldi: 2017-yil 22-yanvar.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]