Xitoycha monal[1], yoki tepalikli monal[1] ( lotincha: Lophophorus lhuysii) — qirgʻovullar oilasiga mansub noyob qush. Maxsus epitet Fransiya tashqi ishlar vaziri Эдуарда Дрюэн-де-Люи(ingl.) sharafiga berilgan.(1805-1881 yillar).

Tavsifi

tahrir

Erkakning uzunligi 76-78 sm ga yetadi, urg'ochisi 72-75 sm Og'irligi o'rtacha 3,18 kg ga etadi[2]. Erkaklar yorqin, rangli patlarga ega. Boshi yashil, binafsha, buta tepasi bilan. Yuzning maydoni ko'k rangda. Boshning orqa qismi mis-qizil rangda. Orqa va quyruq binafsha rangdan yorqin yashil ranggacha.Urg'ochilarning patlari kulrangdan qizilgacha, orqa tomoni oq, dumi qizil.

Tarqalishi

tahrir

Xitoy monalining tarqalishi dengiz sathidan 3300 dan 4500 m gacha bo'lgan Sichuanning shimoliy va shimoli-g'arbiy qismidagi baland tog'lar bilan cheklangan. Qush rhododendron o'simliklari bo'lgan alp va subalp o'tloqlarini afzal ko'radi.

Ozuqasi

tahrir

Oziq-ovqat hasharotlar va findiq grouse jinsining o'simliklaridan iborat.

Hozirdagi holati

tahrir

Xitoy monali Xitoyda yo'qolib ketish xavfi ostida turgan qush turlaridan biridir. 10 000 dan 20 000 gacha odamlar ( BirdLife International hisob-kitobi) tijorat yog'ochlari ko'p yig'iladigan 69 000 km² maydonda yashaydi.Keyingi omil-qushlar uchun oziq-ovqatning asosiy manbai bo'lgan gullar, an'anaviy xitoy tibbiyotida, shuningdek, ovda qoʻllanadi.

Manbalari

tahrir
  1. 1,0 1,1 Фишер Д., Саймон Н., Винсент Д. Красная книга. Дикая природа в опасности / пер. с англ., под ред. А. Г. Банникова. — М.: Прогресс, 1976. — С. 286, 288. — 478 с.
  2. Biddle, Tami Davis, Pheasants, Partridges, and Grouse : A Guide to the Pheasants, Partridges, Quails, Grouse, Guineafowl, Buttonquails, and Sandgrouse of the World (Princeton Field Guides). Princeton University Press (2002), ISBN 978-0-691-08908-9