Xlopushka musiqiy asbob

Xlopushka, qamchi - yogʻochdan yasalgan idiofonlarga mansub zarbli cholgʻu asbobi.

Simfonik orkestrda plapperboard XIX asrdan beri asosan vizual maqsadlarda (kadr tasviri va boshqalar) foydalaniladi. Ushbu asbobning birinchi maʼlum qoʻllanishi Odam Atoning „Lonjyumo pochtachisi“ (1836) operasida ishlatilgan. Malerning yettinchi va beshinchi simfoniyalari, Ravelning birinchi fortepiano konserti, Brittenning yoshlar uchun orkestr uchun qoʻllanmasi, Jakomo Puchchinining „Gʻarbiy qiz“ asari va boshqalar bor^[1].

Xlopushka uzunligi taxminan 40-45 santimetr va kengligi taxminan 10 sm boʻlgan ikkita yogʻoch taxtadan iborat boʻlib, bir tomondan (tayanchda) bir-biriga bogʻlangan. Plitalarning erkin uchlarini yoyib, ijrochi keyin ularni bir-biriga keskin uradi. Natijada paydo boʻlgan katta kuch tovushi qamchi (koʻp tillarda asbobning nomi shundan kelib chiqqan) yoki toʻpponcha oʻqini eslatadi.

Ovoz chiqarish prinsipiga oʻxshash asboblar turli xalqlar musiqasida koʻp asrlar davomida mavjud boʻlgan. Sharqiy Yevropa xalqlari orasida bunday xlopushkalar bizning davrimizda qoʻllanadi.

Manbalar

↑ Чулаки М.И. „Идиофоны с неопределённой высотой звука“, . Инструменты симфонического оркестра, 4-е изд., испр. и доп, СПб.: Композитор, 2004 — 208-bet.

Adabiyotlar

Рогаль-Левицкий Д.Р. „Кнут-хлопушка“, . Современный оркестр. Том 3. М.: МузГИз, 1956 — 188—194-bet.
Буданков О.А., Вахутинский М.Б., Петров В.К. „Ладошки“, . Практический курс игры на русских народных духовых и ударных инструментах. М.: Музыка, 1991 — 99-bet.

[chul-1] Чулаки М.И. „Идиофоны с неопределённой высотой звука“, . Инструменты симфонического оркестра, 4-е изд., испр. и доп, СПб.: Композитор, 2004 — 208-bet.

[1]