Xvarshi xalqi
Xvarshi xalqi – Dogʻistonda, bir nechta kichik aholi punktlarida yashovchi Shimoliy Kavkaz xalqi . Xvarshilar asli Tsumadin tumanining janubi-sharqiy qismidan boʻlib, bu yerda yettita Xvarshi aholi punkti joylashgan: Yuqori va Quyi Inxokvari qishlogʻi (iqqo), Kvantlada qishlogʻi, Santlada qishlogʻi (zoluho), Xvarshi qishlogʻi (aʼiqo), Xonox (xonox nomli).) va Xvayni qishlogʻi (ečel). Ular birlashgan xalq sifatida oʻzlariga etnonimga ega emaslar, aksincha, ular oʻzlarining yashash joylariga qarab oʻzlariga murojaat qilishadi. Shu tariqa ular oʻzlarini Inxokvari (ixizo), Kvantlada xalqi (kʼozozo), Santlada xalqi (zolozo), Xvarshi xalqi (aʼizo), Xonox xalqi (honozo) va Xovayni (ečezo) deb atashadi.
| Til | Khwarshi, Russian |
|---|
1944-yil avgust oyida Xvarshilar Vedeno va Rityalbga surgun qilindi, ammo 1957- yilga kelib ularning 30 foizi yana anʼanaviy aholi punktlariga qaytdi, qolganlari esa Qizilyurto va Xasavyurtov tumanlariga koʻchib ketishdi, yaʼni bugungi kunda Xvarshilar ham bor. Qizilyurtovskiyda Komsomolskoe va Qizilyurtda, Xasavyurtovskiyda Oktyabrskoe, Pervomayskoe va Mutsalaulda topilgan. Darhaqiqat, bugungi kunda 7000 ga yaqin xorshiylarning aksariyati anʼanaviy turar-joylardan tashqarida, qolgan 1500 nafari esa aholi punktlarida istiqomat qiladi.
Tsez tili boʻlgan Xvarshi tilida gaplashadilar. Ular anʼanalarga koʻra sunniy musulmonlar boʻlib, taxminan 16-asrda soʻfiy missionerlarining taʼsiri tufayli dinni qabul qilganlar[1][2][3]. Ular qishloq xoʻjaligi bilan shugʻullanib kun kechiradilar.
Manbalar tahrir
- ↑ Akiner, Shirin. Islamic Peoples Of The Soviet Union (en). Routledge, 1986 — 257 bet. ISBN 978-1-136-14274-1.
- ↑ James Stuart Olson. An Ethnohistorical Dictionary of the Russian and Soviet Empires. Greenwood Publishing Group, 1994 — 386– bet. ISBN 978-0-313-27497-8. 2012-yil 14-avgustda qaraldi.
- ↑ Yemelianova, Galina M. „The Muslim Caucasus: the role of 'adats and shari'ah“,. Routledge Handbook of the Caucasus (en). Routledge, 2020. ISBN 978-1-351-05560-4.