Yevropaning yovvoyi tabiati

Yevropa yovvoyi tabiati (inglizcha: European Wildlife) tabiatni muhofaza qilishga ixtisoslashgan umumyevropa notijorat tashkilotidir. Uning asosiy maqsadi biologik xilma-xillikni himoya qilish va iqlim oʻzgarishining tabiat va odamlarga taʼsirini cheklashdir.

Tarixi

Yevropaning yovvoyi tabiat tashkiloti 2008-yilda tashkil etilgan. Unga jurnalist va Chexiyadagi eng mashhur gazetalardan birining sobiq bosh muharriri Dalibor Dostal asos solgan. 2010-yilda tashkilot Yevropa biologik xilma-xillik markazini barpo etish boʻyicha oʻzining asosiy loyihasini ishga tushirdi, uni baʼzan „Nuhning kemasi“ deb ham atashadi, ya‘ni, yoʻqolib ketish xavfi ostida turgan Yevropa oʻsimlik va hayvonlar turlarini muhofaza qilishdan iborat. Loyihaning maqsadi — foydalanilmayotgan qishloq xoʻjaligi yerlarini bosqichma-bosqich sotib olish va undagi tabiiy oʻrmon va oʻtloqlarni tiklash, shuningdek, soʻnggi bir necha asrlarda butunlay yoʻq boʻlib ketgan oʻsimlik va hayvon turlarini qaytarishdir.

Simvolizm

Yevropa yovvoyi tabiat tashkilotining taniqli emblemasi atrofi toʻq sariq boʻlgan markazda esa oq kvadratda joylashgan bizonning qora siluetidir. Bizon qitʼadagi eng yirik quruqlik hayvonidir. Butun Yevropada shu hayvon yomon ahvolga tushib qolgan hayvonlarning ushbu turini saqlab qolish uchun muvaffaqiyatli urinishlarning ramzi boʻldi. Bizonni himoya qilish qitʼadagi yovvoyi tabiatni muhofaza qilish, yaʼni yoʻq boʻlib ketish arafasida turgan hayvonlarni himoya qilish boʻyicha barcha boshqa loyihalar tashabbuskorlarini ilhomlantirdi. Bizon tashkilotning gerbiga tushishining yana bir sababi uning butun ekotizimga ijobiy taʼsiridir. Bizonning qaytishi koʻplab mayda hayvonlar va hasharotlar turlarini, masalan, oʻtloq kuyalarini yoʻq boʻlib ketishdan qutqarishi mumkin.^[1]

Asosiy maqsadlar

Kompaniyaning asosiy maqsadi hayvonlarning migratsiyasi uchun imkoniyatlar yaratuvchi biokoridorlar yordamida nodavlat qo‘riqxonalarni shakllantirish va muhofaza etiladigan hududlarni yangilashni qo‘llab-quvvatlashdan iborat. Boshqa ustuvorliklarga iqlimni muhofaza qilish, birinchi navbatda, yangi daraxtlar ekish yoki tabiiy oʻtloqlarni tiklash kiradi. Daraxtlar ham, tabiiy oʻtloqlar ham karbonat angidridni oʻzlashtiradi. Yangi daraxtlar ekish va o‘tloqlarni tiklash Yevropa zavodlari, transporti va uy xo‘jaliklaridan chiqadigan issiqxona gazlari chiqindilarini qayta ishlashga yordam beradi. Bundan tashqari, qoʻshimcha ekish Yevropa yerlarini suv toshqini xavfidan sezilarli darajada himoya qiladi.

Yirik oʻtxoʻrlar

Yevropa yovvoyi tabiat jamiyati uchta yirik oʻtxoʻr hayvonlarning tabiatga qaytishiga katta eʼtibor qaratadi: bizon, tarpan va tur. Bizon, uni himoya qilish boʻyicha xalqaro dastur tufayli omon qolgan boʻlsa-da, yovvoyi otlar va aurochlar odam tomonidan butunlay yoʻq qilingan^[2]. Shu sababli, Yevropa yovvoyi tabiati Gollandiyaning Taurus Foundation ekologik tashkiloti bilan hamkorlik qildi, u ibtidoiy chorvachilik turlaridan aurochlarni teskari koʻpaytirish loyihasi ustida ishlamoqda. Ilmiy tadqiqotlar shuni koʻrsatdiki, Buyuk Britaniyadan kelgan Exmoor ponisining ibtidoiy zoti Yevropa tarpanining toʻgʻridan-toʻgʻri avlodi, shuning uchun tashkilot oʻz loyihalari doirasida bu zot bilan tadqiqot olib boradi.

Yevropa biologik xilma-xillik markazi

Yirik oʻtxoʻr hayvonlarning yoʻq qilingan turlarini qayta tiklash boʻyicha ishlar kompaniyaning Yevropa biologik xilma-xillik markazi deb ataladigan asosiy loyihasi doirasida amalga oshirilmoqda. Bu yirik nodavlat rezervatsiya boʻlib, uni yaratish Markaziy Yevropada rejalashtirilgan. Uning joylashuvi butun Yevropada biologik xilma-xillikni himoya qilish uchun muhimdir. Biokoridorlar orqali loyiha Yevropaning shimoliy, janubiy va sharqiy qismlarida turli o‘simlik va hayvonot dunyosi saqlanib qolgan hududlarni bir-biri bilan bog‘laydi. Dasturni amalga oshirishning bir necha yillik faoliyati davomida Yevropa yovvoyi tabiat jamiyati 100 kvadrat kilometrga yaqin yer uchastkalarini sotib olishni rejalashtirmoqda.

Manbalar

↑ „Brown Bears Extinct in Austria, European Wildlife Under Pressure“. Environment News Service. 2016-yil 4-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 10-dekabr 2022-yil.
↑ „Wolves and bears in danger due to new hunting laws“. econews. Qaraldi: 10-dekabr 2022-yil.

Havolalar

Nima uchun bizon Evropaning kapalaklarini qutqara oladi?^(ingl.) )

Yovvoyi tabiat: bizonni Evropaga qaytarish^(ingl.) )

Yangi ov qonunlari tufayli boʻrilar va ayiqlar xavf ostida^(ingl.) )

Qoʻngʻir ayiqlar Avstriyada yoʻq boʻlib ketdi, Evropadagi yovvoyi tabiat bosim ostida (Wayback Machine saytida 2016-03-04 sanasida arxivlangan)^(ingl.) )

Exmoor poniyalari : Yevropa yovvoyi otlarining haqiqiy avlodi?^(ingl.) )

Yevropa yovvoyi tabiati^(ingl.) )

[1] „Brown Bears Extinct in Austria, European Wildlife Under Pressure“. Environment News Service. 2016-yil 4-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 10-dekabr 2022-yil.

[2] „Wolves and bears in danger due to new hunting laws“. econews. Qaraldi: 10-dekabr 2022-yil.

[1]

[2]