Yukilar

Yukilar, Yuki — Dumaloq vodiy, hozirgi Mendosino okrugi, Shimoliy Kaliforniyaning shimoliy qismi hududida yashovchi hind xalqi. Oʻz nomi — Ukomnoʻm („vodiy odamlari“). Nomi „yuki“, Yuki vintu tilida „dushman“ degan maʼnoni anglatadi. Ularni Nomlaki qoʻshni qabilasidagi hindlar shunday atashgan, ulardan oq koʻchmanchilar bu qabilaning mavjudligi haqida birinchi marta 1850-yilda bilib olishgan.

Yuki qabilalari hindlari Dumaloq vodiy rezervatsiyasida, taxminan 1858-yil.

Tarixi

Koʻpgina Kaliforniya hindlaridan farqli oʻlaroq, Yukilar oʻz qoʻshnilarining koʻpchiligi bilan dushmanlik munosabatlarida edi.

1850-yillarning boshlarida „Oltin tutqanogʻi“ paytida oq koʻchmanchilar Shimoliy Kaliforniyaga ommaviy ravishda kira boshlaganlarida, Yukilar oʻz yerlaridan haydab chiqarildi. Qabilaning koʻp qismi mahalliy rancholar egalari tomonidan yoʻq qilingan yoki qullikka aylantirilgan. 1856-yilda Dumaloq vodiy hududi hind qoʻriqxonasiga aylantirildi, u erga Yuki ham, boshqa qabilalardan boʻlgan hindular ham majburan koʻchirildi va ular oʻta ogʻir sharoitlarda yashashga majbur boʻldilar. Bu 3 yildan soʻng Mendosino urushining boshlanishiga olib keldi, bu urushda yuzlab yuki halok boʻldi.

XXI-asr boshiga kelib, Yuki qabilasidan 100 ga yaqin odamlar qolgan.

Til

Yuki tilida XXI-asr boshlariga kelib oʻndan ortiq kishi soʻzlashmagan.

Yuki tilida hisoblash tizimi toʻrtlamchidir, chunki ular kaftida barmoqlarni emas, balki ular orasidagi boʻshliqlarni sanashgan.

Adabiyotlar

• Cook, Sherburne F. 1956. «The Aboriginal Population of the North Coast of California». Anthropological Records 16:81-130. University of California, Berkeley.
• Cook, Sherburne F. 1976. The Conflict between the California Indian and White Civilization. University of California Press, Berkeley.
• Harrison, K. David 2007. When Languages Die. New York: Oxford University Press.
• Kroeber, A. L. 1925. Handbook of the Indians of California. Bureau of American Ethnology Bulletin No. 78. Washington, D.C.

Havolalar

• Revolution, Revolutionary Communist Party
• Four Directions Institute (Wayback Machine saytida 2009-10-03 sanasida arxivlangan)
• Round Valley history
• Central California culture (Wayback Machine saytida 2009-04-09 sanasida arxivlangan)