Zelimxon Xarachoyevskiy yodgorligi

Zelimxon Xarachoyevskiy haykali 2008-yilda Tsa-Vedeno qishlogʻida aka-uka Shamsudi va Saypudi Chimayevlarning shaxsiy mablagʻlari hisobidan oʻrnatilgan. 2009-yilda yodgorlik Abrek tugʻilib oʻsgan Xarachoy qishlogʻiga koʻchirildi va „Qiz tupurgi“ bulogʻi yoniga oʻrnatildi.

Tarix

Zelimxon (1872-1913) badavlat oiladan chiqqan, yirik va mayda shoxli chorvasi, otlari, tegirmoni, bir necha yuzlab asalari uyasi boʻlgan yirik asalarichilik korxonasi boʻlgan. Qotillikda ayblanib Groznenskaya turmasiga tashlangan va 1901-yilda u yerdan qochib ketgan. Qonundan tashqarida yashab, u yolgʻiz yoki bir nechta sheriklari bilan chor amaldorlarini oʻldirgan, banklar va davlat muassasalarini talon-toroj qilgan. Talangan pul va qimmatbaho buyumlar, qoida tariqasida, kambagʻallar oʻrtasida taqsimlangan.

Zelimxon hayoti davomida Chechenistonda juda mashhur boʻldi. Uning xotirasini abadiylashtirish uchun koʻp urinishlar qilingan. Yodgorlik 1970-yillarning oʻrtalarida yaratilgan va Vedeno tumaniga kiraverishda oʻrnatilgan, ammo u harbiy harakatlar paytida vayron qilingan. 2008-yilda yodgorlik xuddi shu shaklda qayta tiklandi. Keyingi yili u yangi joyga — Xarachoy sharsharasi yaqiniga koʻchirildi.

Yodgorlik bronzadan yasalgan. Tarkibiy jihatdan u ikki qismdan iborat: tosh ustida oʻtirgan abrek va uning yaqinida oʻtlayotgan oti.

Havolalar

• „Памятник Зелимхану Харачоевскому“ (ru). Викимапия. 2019-yil 6-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 6-dekabr.
• „Памятник Абреку Зелимхану Харачоевскому“ (ru). chetour.me (2019-yil 26-mart). 2019-yil 6-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 6-dekabr.
• „Восстановлен памятник абреку Зелимхану“ (ru). Портал «Абрек» (2016-yil 20-dekabr). 2019-yil 6-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 6-dekabr.
• Зоя Фёдорова. „Абрек поневоле“ (ru). Портал «Абрек» (2017-yil 5-mart). 2019-yil 30-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 6-dekabr.