Zeta uzum navi
Zeta (veng.: Zéta) - texnik uzum navi. Vengriyada oq sharob ishlab chiqarish uchun yetishtiriladi.
Kelib chiqishi tahrir
Bu nav Vengriyaning Pech shahrida 1951-yilda Bouvier × Furmint navlarini payvandlash orqali hosil qilingan. Chatishtirishni selektsioner Ferents Kiray Oremus vino zavodida Oremus[1] [2] nomi bilan amalga oshirgan. 1990-yilda navni keng miqyosda yetishtirishga ruxsat berilgan. 1999-yili vengriyalik yozuvchi Geza Gardonining [2] „Koʻrinmas odam“ romani qahramoni Zeta sharafiga Zeta[3] deb oʻzgartirilgan.
Yetishtiriladigan hududi tahrir
Vengriyaning Tokaj-Hegyalya hududida yetishtiriladi[2].
Asosiy xususiyatlari tahrir
Bargi oʻrtacha kattalikda, uch yoki besh boʻlakli. Band chiqarish chuqurchasi yopiq, tomchi shaklidagi yoriqchali. Shingili kichik oʻlchamda, silindrsimon, shalviragan, kamdan-kam hollarda — oʻrtacha zichlikda. Rezavorlari yumaloq, toʻliq pishganida oltin rangda, quyoshga qarab turgan tomoni qahrabo tusda. Poʻsti yupqa, moʻrt. Magʻzi yengil, oʻziga xos xushboʻy hidli, sersuv. Shakar miqdori odatda juda yuqori, 22-27 % oraligʻida, ishqoriyligi standart. Serhosil, ayniqsa, payvandtag Furmint navi bilan qiyoslaganda. Erta-oʻrta pishar. Texnik yetuklik faol haroratlar yigʻindisi 2500-2600°C darajani tashkil etgan sentabr oyining oʻrtalariga toʻgʻri keladi. Bu nav payvandtag Furmintdan 5-6 hafta oldin yetiladi. Asosiy uzum kasalliklariga qarshi chidamlilik zaif. Yetarli himoya qilinmasa, chirish kasalligi kuchli ziyon yetkazadi, oidiumga unchalik emas. Noqulay iqlim sharoitida kulrang chirish kasalligiga ham koʻp uchraydi[3].
Qoʻllanilishi tahrir
Bu nav, garchi baʼzi sharob ishlab chiqaruvchilar quruq oshxona sharoblarini tayyorlash uchun foydalanishsa-da, tokaj vinolarini ishlab chiqarishda yordamchi vosita sifatida baholanadi[2], Baʼzan bir navli sharoblarni tayyorlash uchun ishlatishadi[2]. Bunday sharoblar oq mevalar (yashil olma, nok) qoʻshimchalari bilan ajralib turadi. Ushbu uzumdan tayyorlangan sharoblar uzoq saqlanishi mumkin[1][3].
Sinonimlari tahrir
Adabiyotlar tahrir
- Jancis Robinson, Julia Harding, José Vouillamoz. Zéta // Wine Grapes — A complete guide to 1,368 vine varieties, including their origins and flavours (angl.). — Penguin Books, 2012. — ISBN 978-1-846-14446-2.
Manbalar tahrir
- ↑ 1,0 1,1 1,2 „Zeta Wine“ (en). Wine-Searcher (2015-yil 30-noyabr). 2017-yil 16-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 6-sentyabr.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 Wine Grapes 2012.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 „Зэта (Zéta)“ (ru). Форум виноград (2017-yil 24-dekabr).