Oʻpka arteriyasi
Oʻpka arteriyasi — yurak oʻng qorinchasidan boshlanuvchi tomir boʻlib, karbonat angidridga toʻyingan qonning oʻpkalarga borishini ta'minlaydi. Uning uzunligi 5-6 sm, kengligi esa 3-3.5 sm boʻladi. Oʻpka arteriyasi aorta yoyi ostida, IV-V koʻkrak umurtqalari qarshisida oʻng va chap oʻpka arteriya tarmoqlariga boʻlinadi[1][2].
Taraqqiyoti tahrir
Pulmonal arteriyalar (truncus arteriosus) va oltinchi faringeal arqadan kelib chiqadi. Truncus arteriosus - bu yurak rivojlanishi Konus arteriosus avlodchisi sifatida hosil bo'ladigan tuzilma[3]. O'sishning uchinchi haftasiga kelib, yurakning eng yaqin qismida endokardal tubbaklar yuvgan. Bu yuvish bulbus cordis deb tanilgan va yuvishning yuqori qismi truncus arteriosusga aylanadi[4]. Bu tuzilma oxir-oqibat mezodermal kelib chiqishi bilan bog'liq[4]. Qalb rivojlanish paytida yurak to'qimalari qoplanadi va truncus arteriosus oxir-oqibat chap va o'ng ventrikllar bo'lishi mumkin bo'lgan narsalarga duch keladi. Qalbning ikkita ventrikli o'rtasida septum rivojlanayotganda, truncus arteriosusning har ikki tomoniga ikkita ko'tarilish hosil bo'ladi. Bular trunk aorta va pulmonal arteriyaga bo'linadi[4]. Erta rivojlanish davrida, arterioz kanali o'pka magistralini va aorta yoyini bog'lab, qon o'pkani chetlab o'tishiga imkon beradi[5].
Funksiyasi tahrir
Oʻpka arteriyasi kislorodga to'yingan qon o'ng ventrikldan garizantalarga olib boriladi[6]. Bu yerda qon alveoli tutashgan kapillar orqali o'tadi va nafas olish jarayonining bir qismi sifatida kislorodga to'ladi[7].
Manbalar tahrir
- ↑ Kichik qon aylanish doirasi, 2003 (O'zbekcha), Toshkent: "Chinor ENK" nashriyoti — 228 bet. 27-iyul 2023-yilda qaraldi.
- ↑ „O'pka arteriyasi“. uz.m-almahdi.com. Qaraldi: 27-iyul 2023-yil.
- ↑ Larsen's human embryology, 4th ed., Thoroughly rev. and updated., Philadelphia: Churchill Livingstone/Elsevier, 2009 — Development of the Urogenital system bet. ISBN 9780443068119.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Larsen's human embryology, 4th ed., Thoroughly rev. and updated., Philadelphia: Churchill Livingstone/Elsevier, 2009 — Development of the Urogenital system bet. ISBN 9780443068119.
- ↑ Heart Disease: A Textbook of Cardiovascular Medicine, Fourth, Philadelphia: W.B. Sanders, 1992.
- ↑ „22.4 Gas Exchange – Anatomy and Physiology“. opentextbc.ca. 2020-yil 19-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 22-may.
- ↑ „Exchanging Oxygen and Carbon Dioxide – Lung and Airway Disorders“ (en). MSD Manual Consumer Version. Qaraldi: 2019-yil 22-may.
 |