Vikipediya

Portal:Turkmaniston

Mundarija
Din
Falsafa
Fan
Geografiya
Kishilar
Madaniyat
Tarix
Texnologiya
Tasodifiy portal
tahrirlash 

Turkmaniston portali

Turkmanlar

Turkmaniston (turkmancha. Türkmenistan), Turkmaniston Respublikasi (turkmancha. Türkmenistan Respublikasy) — Markaziy Osiyodagi suveren davlat boʻlib, shimoli-gʻarbda Qozogʻiston, shimol va sharqda Oʻzbekiston, janubi-sharqda Afgʻoniston, janubdan Eron, janubi-gʻarbda va gʻarbdan Kaspiy dengizi bilan chegaradosh. Ashxobod — mamlakatning poytaxti va eng yirik shahri. Mamlakat aholisi 6 millionni tashkil etadi, bu Oʻrta Osiyo respublikalarining eng pastidir. Turkmaniston Osiyodagi eng kam aholisi boʻlgan davlatlardan biridir. Turkmaniston fuqarolari Turkmanistonliklar deb nomlanadi.

Turkmaniston asrlar davomida sivilizatsiyalar chorrahasida boʻlgan. Oʻrta asrlarda Marv islom dunyosining buyuk shaharlaridan biri boʻlgan va Buyuk Ipak yoʻlidagi muhim toʻxtash joyi, XV asr oʻrtalarigacha Xitoy bilan savdo-sotiq uchun foydalanilgan karvon yoʻli edi. 1881-yilda Rossiya imperiyasi tomonidan qoʻshib olingan Turkmaniston keyinchalik Oʻrta Osiyoda boshqa davlatlar kabi bolsheviklarga qarshi harakat qildi. 1925-yilda Turkmaniston Sovet Ittifoqining tarkibiy respublikasi, Turkmaniston Sovet Sotsialistik Respublikasi (Turkmaniston SSR) ga aylandi; 1991-yilda Sovet Ittifoqi parchalanganidan keyin mustaqillikka erishdi.

Turkmaniston tabiiy gaz zaxiralari boʻyicha dunyoda toʻrtinchi oʻrinni egallaydi. Mamlakatning katta qismini Qoraqum choʻllari qamrab olgan. 1993-yildan 2017-yilgacha fuqarolar davlat tomonidan elektr energiyasi, suv va tabiiy gazni bepul olishgan.

Suveren Turkmaniston davlatini Prezident S.N 2006-yilda vafotigacha umrbod boshqargan. Uning o'g'li 2007-yilda prezident etib saylangan (u ilgari vitse-prezident, keyin prezident vazifasini bajaruvchi boʻlgan). 2022-yil 12-martda o'tkazilgan saylovlarda Gurbanguli Berdimuhamedovning o'g'li Sardor berdimuhamedov 72.97 % ovoz olib, prezidentlikka saylandi. (Full article...)

Koʻproq...

Tanlangan maqola - boshqalarini koʻrsat

Axal viloyati (sobiq Ashxobod viloyati) – Turkmaniston tarkibidagi viloyat. 1973-yil 27-dekabrda tashkil etilgan. Maydoni 95,4 ming km². Aholisi 875 ming kishidan ziyod (1997; Ashxobod shahri aholisisiz), asosan turkmanlar, shuningdek ruslar, oʻzbeklar, ukrainlar, ba-lujlar va boshqa yashaydi. Shaharliklar 62%. Axal viloyatida 9 tuman, 3 shahar va 13 shaharcha bor. Markazi – Ashxobod shahri Viloyatning kattagina qismini Qoraqum (hududining 90%dan ziyodi) egallagan, janubida Kopetdogʻ togʻlari joylashgan. Foydali qazilmalari: tabiiy gaz (Markaziy Qoraqum gazli rayoni) va mineral qurilish materiallari (sement xom ashyosi, ohaktosh, qumoq, dolomit, qurilish qumi va tosh). Iqdimi keskin kontinental. Yanvarning oʻrtacha temperaturasi – 0,2°, iyulniki 30,9°. Yiliga 140 mm dan (Qoraqumda) 250 mm gacha (Kopetdogʻ togʻlarida) yogʻin yogʻadi. Asosiy daryosi – Tajan, shuningdek sugʻorishda foydalaniladigan kichik soylar bor. Viloyat hududidan Qoraqum kanaloʻ oʻtadi. 6 suv ombori qurilgan; eng yiriklari: 1-Tajan, 2-Tajan, Xor-Xor va Kopetdogʻ. Sur tuproq, taqirsimon, oʻtloq va choʻl qumloq tuproqlar tarqalgan. Bu-ta-efemer oʻsimliklari oʻsadi. Oʻrmonlar viloyat hududining 0,04% ni egallaydi (asosan Kopetdogʻ togʻlarida va Tajan daryosi vodiysida).Axal viloyatida ishlov beruvchi sanoat, sabza-votchilik, polizchilik va tokchilik yetakchi oʻrinda. Energetikasi Mari GRES va Buzmayin GRESdan keladigan energiya va tabiiy gazda ishlaydi. Sanoatining asosiy tarmogʻi – yengil sanoat (paxta tozalash va ip gazlama). Poyabzal, tikuvchilik, gilam toʻqish, ipak yigiruv va trikotaj fabrikalari bor. Oziq-ovqat va qurilish materiallari sanoati (gʻisht, sement, temir-beton buyumlar, shisha va boshqa ishlab chiqarish), mashinasozlik (shu jumladan neft va elektrotexnika) va metall-sozlik rivojlangan. Asosiy sanoat markazlari – Ashxobod, Tajan, Buzmayin.Axal viloyati paxta, sabzavot, poliz ekinlari, uzum yetishtirish va bogʻdorchilikka ixtisoslashgan. Chorvachilikda sut-goʻsht yetishtiriladi. Qoramol, qoʻy, echki, tuya, yilqi boqiladi. Axal viloyati hududidan Oʻrta 811Osiyo temir yoʻl oʻtgan, avtomobil yoʻllari bor. Ashxobodda aeroport mavjud. (koʻproq)


tahrirlash 

Vikiloyihalar

tahrirlash 

Aloqador portallar

tahrirlash 

Yaratilishi kerak

Asosiy suratlar

Quyida Vikipediyadagi Turkmanistonga tegishli turli maqolalardan olingan rasmlar keltirilgan.
tahrirlash 

Turkumlar

tahrirlash 

Mavzular


Portallar yordamida Vikipediyani kashf eting.
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Portal:Turkmaniston&oldid=3744461" dan olindi