Qunaytira (arabcha: الْقُنَيْطِرَة / ALA-LC romanizatsiyasi: al-Qunayṭirah) — Suriyaning janubi-gʻarbiy qismidagi shahar. Qunaytira muhofazasining maʼmuriy markazi.

Qunaytira

ٱلْقُنَيطْرَة
Shahar
33°07′00″N 35°49′00″E / 33.11667°N 35.81667°E / 33.11667; 35.81667 G OKoordinatalari: 33°07′00″N 35°49′00″E / 33.11667°N 35.81667°E / 33.11667; 35.81667 G O
Mamlakat Suriya
muhofaza Qunaytira
tuman Qunaytira
Hukumat
 • Voliy Ahmad shayx Abdulqodir
Asos solingan Milodiy 1000-yillar
Maydon 23 km2 (8.9 mi²)
Markazi balandligi 1010 m
Rasmiy til(lar)i arab tili
Aholisi
 (2004[1])
4,318
Vaqt mintaqasi UTC+3
Qunaytira xaritada
Qunaytira
Qunaytira

Geografiyasi va aholisi tahrir

 
1989-yildagi Golan tepaliklarining xaritasi, Qunaytira va uning atrofidagi joyni koʻrsatadi.

Qunaytira dengiz sathidan 942 metr (3,091 feet) balandlikda Golan tepaliklaridagi baland vodiyda joylashgan. U gʻarbda Golan tepaliklarining Isroil qoʻl ostidagi qismi va Har Bental choʻqqisi bilan oʻralgan. Atrofda qadimgi vulqon lava oqimlari hukmronlik qiladi, ular atrofdagi tekislikdan taxminan 150 to 200 metr (490 to 660 feet) koʻtarilgan bir qator harakatsiz vulqon konuslari bilan kesishadi. Mintaqaning vulqon tepaliklari mintaqadagi mojarolarda, ayniqsa Yom Kippur urushida kuzatuv nuqtalari va tabiiy otishma pozitsiyalari sifatida muhim rol oʻynagan[2]. Tinchlik davrida unumdor vulqon tuproqlari bugʻdoy yetishtirish va chorvachilik kabi qishloq xoʻjaligini qoʻllab-quvvatlagan[3].

Urushlararo davrda yozgan amerikalik sayohatchi Garriet-Luiz H. Patterson, Qunaytira haqida quyidagicha yozgan:

maftunkor evkalipt daraxtlari bogʻida joylashgan. Uning asosiy daʼvosi yoki sayohatchining pasport rasmiyatchiligidan tashqari vaqtlarining bir necha daqiqalari — Hermondan chigal butalar va gulli pushti va oq oleandlar boʻylab oqayotgan Iordanning goʻzal manzarasi. Qunaytira tushlik uchun toʻxtash joyi sifatida yoqimli. Yoyilgan daraxtlar ostida salqin, odatda tinch va osoyishta[4].

Shaharning muhim savdo yoʻlidagi mavqei unga oʻz tarixining koʻp qismida turli xil aholi sonini berdi. 20-asr boshlariga kelib bu yerda Kavkazdan kelgan musulmon cherkaslar, turkmanlar va arablar hukmronlik qilgan[5][6]. 1946-yilda Suriya Fransiyadan mustaqillikka erishgach, uning aholisi 21 000 ga koʻpaydi, asosan arablar, keyin turkmanlar va cherkaslar[7][6][8]. 1967-yilda tashlab ketilganidan va keyinchalik vayron qilinganidan soʻng, uning aholisi Suriyaning boshqa qismlariga tarqalib ketgan. Suriya xavfsizlik kuchlarining qolgan qismidan tashqari shahar tashlandiq holda qolmoqda. Urush tufayli Suriya ichida va chegaralar orqali aholining tez-tez va koʻp koʻchishi tufayli 2011-yildan keyin aholi soni boʻyicha ishonchli hisob-kitoblar mavjud emas. Inqirozning taʼsiri ommaviy koʻchishlarga va asosiy xizmatlardan foydalanishning asta-sekin yomonlashishiga olib keldi. Qunaytira, shuningdek, qoʻshni Darʼo va Rif Damashq muhofazalaridan koʻplab ichki koʻchirilganlar uchun manzil boʻlgan. 2013-yil avgust oyida Darʼo muhofazasidagi Nava va Al-Harra shahridan 75 000 ga yaqin ichki koʻchirilganlarning koʻpchiligi Qunaytiraga qochib ketgani xabar qilingan[9].

Manbalar tahrir

  1. Quneitra city population (Wayback Machine saytida 2013-01-22 sanasida arxivlangan)
  2. Simon Dunstan. The Yom Kippur War 1973: The Sinai, p. 9. Osprey Publishing, 2003. ISBN 1-84176-220-2
  3. Geoffrey William Bromiley. "Golan", in International Standard Bible Encyclopedia: E-J, p. 520. Wm. B. Eerdmans Publishing, 1994. ISBN 0-8028-3782-4
  4. Harriet-Louise H. Patterson, Around The Mediterranean With My Bible. W. A. Wilde Co., 1941
  5. Chatty, Dawn. Displacement and Dispossession in the Modern Middle East. New York: Cambridge University Press, 2010 — 112–114 bet. ISBN 978-0-521-81792-9. 
  6. 6,0 6,1 „Suriye'nin Türkmenleri: Ne zaman geldiler, nüfusları ne kadar, hangi bölgelerdeler?“. T24 (2015-yil 8-dekabr). 2016-yil 24-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 19-sentyabr.
  7. "Qunaytirah, Al-." Encyclopædia Britannica. 2007.
  8. „Suriye Türkmenleri“. Haberiniz (2015-yil 3-iyul). 2017-yil 26-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 19-sentyabr.
  9. „Archived copy“. 2015-yil 20-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 30-may.

Adabiyotlar tahrir

  • Goren-Inbar, N., and Paul Goldberg. Quneitra: A Mousterian Site on the Golan Heights. Publications of the Institute of Archaeology, the Hebrew University of Jerusalem, 31. [Jerusalem]: Institute of Archaeology, Hebrew University of Jerusalem, 1990.

Havolalar tahrir