Rahel Straus

Rahel Straus (1880-1963) nemis-yahudiy shifokori, feminist va yozuvchi edi. U Heidelberg universitetining birinchi oddiy ayol tibbiyot talabasi boʻlib, uni 1905-yil yanvarda tugatgan. Bolalikdagi doʻsti, advokat Elias Strausga (1878-1933) turmushga chiqqandan soʻng, u eri bilan Myunxenga koʻchib oʻtdi va u yerda tibbiy amaliyot ochdi va sionizm va yahudiy ayollar ligasini qoʻllab-quvvatlovchi muhim shaxsga aylandi. 1933-yilda turmush o‘rtog‘i vafotidan so‘ng u to‘rt nafar o‘smir farzandi bilan Falastinga koʻchib otdi. U yerda u 1940-yilda nafaqaga chiqqach, oʻz vaqtini ayollarni, ayniqsa yosh muhojirlarni qoʻllab-quvvatlashga bagʻishlash uchun tibbiyot bilan shugʻullanishni davom ettirdi. 1952-yilda u Tinchlik va erkinlik uchun ayollar xalqaro ligasining Isroil boʻlimining asoschilaridan biri va faol aʼzosi boʻlgan.^[1]^[2]^[3]

Biografiya tahrir

1880-yil 21-martda Karlsrue shahrida tugʻilgan Rahel Goitein Vengriyalik pravoslav ravvin Gabor Gyoteyn (1848-1883) va maktab oʻqituvchisi Ida Lövenfeldning (1848-1931) oilasida tugʻilgan. Uch yoshida otasi vafot etgach, uni onasi tarbiyalagan. 1899-yilda Germaniyaning qizlar uchun birinchi gimnaziyasiga oʻqishga kirishi tufayli u Geydelberg universitetida birinchi doimiy ayol talaba boʻldi. 1905-yil yanvar oyida u tibbiyot fakultetini tugatdi va bu diplom Germaniyaning istalgan joyida amaliyot oʻtashiga imkon berdi.^[1]^[2]

Oʻqishni tugatgandan soʻng, u bolalikdagi doʻsti, advokat Elias Strausga turmushga chiqdi va u bilan Myunxenga koʻchib oʻtdi. Birgalikda ular besh nafar farzandli boʻlishdi: Iso (1909), Xanna (1912), Frederik (1914), Gabriele (1915) va Ernst (1922), ularning barchasini anʼanaviy yahudiylarning uyida tarbiyalagan. Umumiy amaliyot shifokori va ginekolog sifatida u 1908-yildan 25 yil davomida oʻzining shaxsiy tibbiy amaliyotini boshqargan, asosan ayollar va bolalar bilan shugʻullangan.^[1]^[2]

Myunxenda Straus turli sionistik va ayollar guruhlarida, jumladan, Yahudiy Ayollar Ligasi va Ayollar Xalqaro Sionistik Tashkilotida faol boʻldi. U yahudiy jurnallariga maqolalar yozgan va Blätter des Jüdischen Frauenbundes für Frauenarbeit und Frauenbewegung jurnalini tahrir qilgan. Ularning Myunxendagi uyi yahudiy elitasi, jumladan Albert Eynshteyn, Martin Buber va Yahudo Leon Magnes uchun uchrashuv joyiga aylandi.^[4]

1933-yil iyun oyida eri saraton kasalligidan vafot etganidan soʻng, Straus Germaniyada qola olmasligini tushundi va u yerda natsistlar tomonidan tobora koʻproq tahdid solayotgan edi. Keyingi noyabr oyida u bolalari bilan Falastinga koʻchib oʻti.^[4] U yerda u tibbiy amaliyotni yoʻlga qoʻydi, lekin 1940-yilda ijtimoiy faoliyatda qatnashish uchun nafaqaga chiqdi. Isroil davlati tashkil etilgandan soʻng, uning saʼy-harakatlari yosh muhojir ayollarni oʻqitish, muhtojlarga kiyim-kechak tarqatish va nogiron ayollarni reabilitatsiya qilish uchun markaz yaratishga qaratilgan. U Quddusda nogiron bolalar uchun AKIM taʼlim institutini yaratdi, hozir Bayt Rahel Straus nomi bilan mashhur. 1952-yilda u Tinchlik va erkinlik uchun ayollar xalqaro ligasining Isroil boʻlimini yaratishga yordam berdi va umrining oxirigacha faol faxriy aʼzo boʻlib qoldi.^[2]

Keyingi hayotida u fashistlar hokimiyatga kelishidan oldin Germaniyadagi hayotni yoritib, xotiralarini yozdi. Shuningdek, u ibroniy tilida bolalar ertaklarini nashr etgan. Rahel Straus 1963-yil 15-mayda Quddusda 83 yoshida vafot etdi^[2]

Nashrlari tahrir

Straus, Rahel. Wir lebten in Deutschland : Erinnerungen einer deutschen Jüdin, 1880-1933 / Rahel Straus herausgegeben und mit einem Nachwort versehen von Max Kreutzberger.. Stuttgart: DVA, 1961. ISBN 3-379-01423-0. ^[5]

Manbalar tahrir

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 Rieger, Susanne; Jochem, Gerhard. „Dr. Elias and Dr. Rahel Straus, née Goitein, Munich“. Rijo research (2006-yil 22-oktyabr). Qaraldi: 2020-yil 19-mart. Manba xatosi: Invalid <ref> tag; name "rijo" defined multiple times with different content
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Freidenreich, Harriet. „Rahel Straus“. Jewish Women's Archive. Qaraldi: 2020-yil 19-mart. Manba xatosi: Invalid <ref> tag; name "jwa" defined multiple times with different content
↑ „Rahel Straus (née Goitein)“ (German). Jüdische Ärzte aus Deutschland. Qaraldi: 2020-yil 19-mart.
↑ ^4,0 ^4,1 Moritz, Straus. „Straus, Rahel, geborene Goitein“ (German). Deutsche Biographie. Qaraldi: 2020-yil 19-mart. Manba xatosi: Invalid <ref> tag; name "db" defined multiple times with different content
↑ Straus, Rahel. Wir lebten in Deutschland : Erinnerungen einer deutschen Jüdin, 1880-1933 / Rahel Straus herausgegeben und mit einem Nachwort versehen von Max Kreutzberger.. Stuttgart: DVA, 1961. ISBN 3-379-01423-0.

[rijo-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 Rieger, Susanne; Jochem, Gerhard. „Dr. Elias and Dr. Rahel Straus, née Goitein, Munich“. Rijo research (2006-yil 22-oktyabr). Qaraldi: 2020-yil 19-mart. Manba xatosi: Invalid <ref> tag; name "rijo" defined multiple times with different content

[jwa-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Freidenreich, Harriet. „Rahel Straus“. Jewish Women's Archive. Qaraldi: 2020-yil 19-mart. Manba xatosi: Invalid <ref> tag; name "jwa" defined multiple times with different content

[3] „Rahel Straus (née Goitein)“ (German). Jüdische Ärzte aus Deutschland. Qaraldi: 2020-yil 19-mart.

[db-4] 4,0 ^4,1 Moritz, Straus. „Straus, Rahel, geborene Goitein“ (German). Deutsche Biographie. Qaraldi: 2020-yil 19-mart. Manba xatosi: Invalid <ref> tag; name "db" defined multiple times with different content

[5] Straus, Rahel. Wir lebten in Deutschland : Erinnerungen einer deutschen Jüdin, 1880-1933 / Rahel Straus herausgegeben und mit einem Nachwort versehen von Max Kreutzberger.. Stuttgart: DVA, 1961. ISBN 3-379-01423-0.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]