Shayeste Hanim
Shayeste Hanim (usmonli turkcha: شایسته خانم , maʼnosi " eng yaxshi ", taxminan 1838 — 1912-yil 11-fevral) Usmonli imperiyasi sultoni Abdulmejid I ning turmush oʻrtogʻi edi.
| SHayeste Hanim | |
|---|---|
.jpg) | |
| Tugʻilishi | 1838 |
| Vafoti |
1912-yil Çengelköy saroyi, Istanbul, Usmonli imperiyasi |
| Turmush oʻrtogʻi | Abdulmejid I |
| Uy | Usmonli sulolasi(nikoh boʻyicha) |
| Dini | Sunni Islom |
Yoshlik tahrir
Asli abxaz va Inalipa knyazlik oilasining aʼzosi[1] Shayeste Xanim 1838-yilda tugʻilgan[2]. Uning bir singlisi Husnidil Xonim bor edi, u Safvet Poshoning xotini edi[3]. U Kabasalal Cherkes Mehmed Posho bilan ham qarindosh edi[1].
Nikoh tahrir
Shayeste 1851-yilda Abdulmejidga turmushga chiqdi[2] va unga "Oltinchi haseki " unvoni berildi. Nikohdan bir yil oʻtgach, 1853-yil 3-fevralda u oʻzining birinchi farzandi, oʻlik tugʻilgan oʻgʻli Shehzade Abdullohni dunyoga keltirdi[4].
1853-yilda „Beshinchi haseki“, 1854-yilda „Toʻrtinchi haseki“, 1856-yilda „Uchinchi haseki“ unvoniga koʻtarilgan. 1856-yil 30-sentabrda u ikkinchi farzandini, qizi Noile Sultonni (shuningdek, Nadile Sulton deb ham ataladi) dunyoga keltirdi[4][2].
1858-59-yillarda Uskudarda masjidni foydalanishga topshirdi. U oʻz imkoniyatlaridan ortiq mablagʻ ishlatrib yasashi bilan tanilgan va qarzni toʻlamaganligi uchun sudga tortilgan[5]. U 1861-yil 25-iyunda Abdulmejid vafotidan keyin beva qolgan.
Bevalik tahrir
1861-yilda Gulistü Kadın vafotidan soʻng, uning qaramogʻiga yangi tugʻilgan Shehzade Mehmed Vohideddin (boʻlajak Mehmed VI) ishonib topshirildi. Shahzoda o‘zining ancha mehribon o‘gay onasi bilan og‘ir kunlarni o‘tkazdi va 16 yoshida o‘gay onasining qasridan bolaligidan unga xizmat qilib kelayotgan uch xizmatkori bilan birga chiqib ketdi[6].
1876-yilda[3] qizi Naile Sultonni qarindoshi Kabasakal Cherkeş Mehmed Poshoga erga berdi[1]. Noile toʻrt yildan soʻng 1882-yil 7-yanvarda 25 yoshida vafot etdi[4]. Noila vafotidan soʻng Mehmed posho 1889-yilda Sulton Abdulazizning qizi Esma Sultonga uylandi[3].
Abdulhamid II davrida Mehmedga Chengelkoʻyda qasr berildi. Bu mulkda Mehmed bolaligini birga oʻtkazgan Shayeste uchun yana bir uy qurdirdi. Ilgari o‘gay onasi bilan til topishmagan bo‘lsa-da, uni tarbiyalash chog‘ida boshidan o‘tkazgan kurashlarini unuta olmadi[6].
1898-yil mart oyida Shayeste Sulton Abdul Hamid II ning qizi Naime Sulton va Gʻozi Usmon Poshoning oʻgʻli Kamoliddin Poshoning toʻyida qatnashdi[2].
Abdul Hamid II ning qizi Aysha Sulton oʻz xotiralarida otasi hukmronligi davrida Shayeste Ramazon bayramlarida qatnashganini va har doim Perestu Kadınning yonida oʻtirganini qayd etadi[2]. 1912-yilda u Feriye saroyidagi xonalarini taʼmirlash uchun pul olish uchun sultonga xat yozgan, ammo javob olmasdan vafot etgan.
Oʻlim tahrir
Abdulmejidning eng uzoq umr koʻrgan turmush oʻrtoqlaridan biri[2] Shayeste 1912-yil 11-fevralda Chengelkoʻy saroyida qariyb yetmish toʻrt yoshida qizidan oʻttiz yil keyin vafot etdi[2]. U Konstantinopoldagi Yahyo Afandi qabristonidagi, bugungi kunda Istanbul nomi bilan mashhur boʻlgan Shahzoda Ahmad Kamoleddin maqbarasiga dafn etilgan[3].
Farzandlar tahrir
| Ism | Tugʻilish | Oʻlim | Izohlar |
|---|---|---|---|
| Shahzoda Abdulloh | 1853-yil 3-fevral[4][7] | 1853-yil 3-fevral[4][7] | Oʻlik tugʻilgan, nomaʼlum dafn joyi |
| Naila Sulton | 1856-yil 30-sentyabr[4][7][2] | 1882-yil 18-yanvar [4] [2] | Nadile Sulton deb ham ataladi, muammosiz bir marta turmushga chiqdi |
Adabiyotda tahrir
- Shayeste — Hifzi Topuzning "Abdülmejit : İmparatorluk Çökerken Sarayda 22 Yil: Roman " (2009) tarixiy romanidagi qahramon[8].
Manbalar tahrir
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Açba 2004.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 2,8 Brookes 2010.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 Sakaoğlu 2008.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 4,6 Uluçay 2011.
- ↑ Haskan, Mehmet Nermi. Yüzyıllar boyunca Üsküdar - Volume 1. Üsküdar Belediyesi, 2001 — 136 bet. ISBN 978-9-759-76062-5.
- ↑ 6,0 6,1 Bardakçı 2017.
- ↑ 7,0 7,1 7,2 Paşa 1960.
- ↑ Hıfzı Topuz. Abdülmecit: İmparatorluk Çökerken Sarayda 22 Yıl: Roman. Remzi Kitabevi, 2009 — 205 bet. ISBN 978-975-14-1357-4.