Dangasalik (gravyura)

"Dangasalik" (lotincha: Desidia) — Gollandiyalik rassom va grafik rassom Piter Breygel Katta tomonidan 1557-yilda yaratilgan, " Oʻlimga olib boruvchi yetti gunoh " yettita oʻyma surat sikli uchun qalam bilan chizilgan rasm.

Tarixi

Oʻyma surat, turli ustalar andaza sifatida foydalangan, qalam bilan 1557-yilda Breyghel tomonidan yaratilgan. 1558-yilda nashriyotchi Ieronim Kok Breygelning ushbu chizmasi asosida oʻyma suratlar chop etishni boshlagan.

Tavsif

Asar kulrang-jigarrang siyoh yordamida qogʻozga ottisk tushirilgan. Oʻyma surat oʻlchamlari 214×296 mm. Mualliflik pastki chap burchakda koʻrsatilgan — „P. brueghel. Inuentor“, ottisk sanasi va nashriyot nomi pastki oʻng burchakda — „H. Cock. excude. cum gratia et priuilegio. 1558“.

Boshqa ottisklar, jumladan, koʻzguli shakllari ham bor.

Belgilar

Oʻyma surat kompozitsiyasi shunchaki dangasalik ramzlari bilan toʻla — uxlab yotgan tanballar, asta-sekin emaklab yuruvchi hayvonlar, shilliqqurtlar, chayonlar, molyuskalar, shaytonlar va ximeralar.

Kompozitsiyaning markazida eshak ustida yotgan ayol, uning ostida „dangasalik“ imzosi (lotincha: Desidia), yaʼni bu illatning timsoli. Ayolga yostiqni iblis tutib turibdi va bu Gollandiya maqolining ramzi hisoblanadi „Dangasalik — shaytonning yostigʻidir“.

Strelkalari yoʻq soat yonida, suv tegirmonini hojatxona sifatida ishlatayotgan gigant bor — bu „U hojatxonaga borishga ham dangasalik qiladi“ degan odobsiz gapning misolidir. Qovoqxonadagi soqqa tikib oʻynaladigan oʻyinlar vaqtni behuda sarflaydigan mashgʻulot hisoblanadi, strelkasiz soatlar ham dangasalikni eslatadi — qolgan belgilar sirliligacha qolgan.

Oʻyma suratning pastki qismida ikkita ibratli yozuv mavjud:

• Lotin tilidagisi — lotincha: segnities robvr frangit longa ocia nervos, yaʼni — „Sekinlik kuchni oladi, uzoq vaqt bekor qolib ketish, qatʼiyatni yoʻq qiladi“ (Katonning baytlaridan).
• undan ham pastroqda Flamand tilidagi yozuv — niderlandcha: Traecheyt maeckt machteloos en verdroocht die senuwen dat de mensch nieuwers toe en doocht, yaʼni — „Dangasalik (odamni), odam hech narsaga yaramaydigan boʻlmaguncha, kuchsiz qiladi va ruhiy kuchidan ham mahrum qiladi“.

Adabiyotlar

• Alpatov M. Pieter Brueghel Mujitskiy. — M., 1939 yil;
• Klimov P. Pieter Brueghel. — M., 1959 yil;
• Gershenzon-Chegodaeva N. M. Bruegel. — M., 1983 yil;
• Qirolicha A. YU. XV-XVII asrlarda Gollandiyaning buyuk rassomlari. — M. : „OLMA-PRESS Taʼlim“, 2005 yil.