1648-yildagi Boqchasaroy tinchlik shartnomasi

1648-yildagi Boqchasaroy shartnomasi — Zaporojye Xost va Qrim xonligi oʻrtasida 1648-yil mart oyida Bogdan Xmelnitskiy va Qrim xoni Islom Garay tomonidan tuzilgan harbiy-siyosiy ittifoq toʻgʻrisidagi kelishuv.

Rech Pospolitayaga qarshi qurolli qoʻzgʻolonga tayyorgarlik koʻrgan Xmelnitskiy 1647-yil kuzida Qrim aristokratik elitasi bilan munosabatlar oʻrnatishga kirishdi. 1648-yil yanvar oyining ikkinchi yarmida u Rech PospolitayagaRech Pospolitayaga qarshi harbiy yordam yuborish iltimosi bilan Boqchasaroyga Yaska Klishiga elchixona yubordi. Zaporojye qoʻshinlari bilan uzoq yillik dushmanlikni hisobga olib, Islom Garay buni rad etdi.

Fevral oyining ikkinchi oʻn kunligida Xmelnitskiy Boqchasaroyga yangi elchixona yubordi va bu kelishuvga erishdi. Uning shartlari: Zaporojye va Qrim xonligi qoʻshinlari oʻrtasida doʻstona munosabatlar oʻrnatish, oʻzaro harbiy yordam, tatarlarning Ukraina yerlarini vayron qilish va asir olishini taqiqlash, Ukraina tomonidan tatar armiyasi xizmatlari, oziq-ovqat, yem-xashak, shuningdek, harbiy oʻljaning bir qismi uchun pul toʻlash. Boqchasaroy shartnomasining shartlari XVII-asr oʻrtalarida kazak-qrim munosabatlarining xarakterini belgilab berdi. U 1648-1653-yillarda Xmelnitskiyning Rech Pospolitayaga qarshi kurashida, xususan, 1648-yilda Sariq Suv ostidagi, 1648-yilgi Korsun, 1649-yildagi Zborov va 1652-yildagi Batog ostidagi gʻalabalarida katta rol oʻynadi.

Adabiyotlar

• • Krip’yakevich І.P. Bogdan Xmelnitskiy. Lvіv 1990.
  • Mitsik Yu. A., Storojenko І.S. Zasvіt vstali Kozachenki: Narisi. Dnіpropetrovsk, 1990.
  • Smolіy V. A.,Stepankov V. S. Bogdan Xmelnitskiy: Sotsіalno-Polіtichniy portret. Kiїv. 1995.
  • Grushevskiy M. S. Іstorіya Ukraїni-Rusi, t.8, ch.2. Kiїv 1995.